Шлях і перамога

Старэйшыя людзі гавораць аб смерці значна часцей, чым маладыя. Вядома, мы яшчэ выціскаем са свядомасці гэтую частку рэчаіснасці. А людзі, якія ўсё часцей хаваюць сваіх сяброў-равеснікаў, разумеюць, што застацца збоку не ўдасца. Набліжаецца час, калі трэба ў смерць увайсці самому...

Пачаўся Трыдуум Мукі Пана. Уваход Хрыста ў смерць і перамога над грахом і смерцю. Усёй глыбіні нам не спасцігнуць, не дасведчыць... Цяжка ўявіць нават прадчуванне пакутаў, якое меў Езус задоўга да Вялікага Чацвярга. Кожнаму знаёмае гэтае пачуццё, што нешта павінна здарыцца. Цмянае і неадчэпнае, не заўсёды ведаеш, што з ім рабіць, і таму проста чакаеш і спадзяешся. Езус ведаў, чаго чакаць і калі. Мы ж можам толькі слухаць, глядзець, прымаць любоў і быць адказам на яе.

Мама ў сваёй маладосці яшчэ сустракала людзей, якія не елі нічога з вечара Вялікага Чацвярга аж да святочнага пасілка ў Велікодны ранак. Так пасцілі даўней, так спачувалі пакутам Пана. А расказала яна мне гэта таму, што пазайздросціла іх смерці, якой яны кожны ў свой час памерлі: ціхай, свядомай, лёгкай. Адзін такі чалавек з'еў куццю на вігілію Божага нараджэння і сказаў жонцы: "Ну, цяпер пайду я дахаты". Пайшоў, лёг на ложак і памёр.

Я ўсё ж думаю, што справа не ў механізме: "добра посціш – лёгка паміраеш". Я думаю, што на першым месцы ў такіх людзей было (і ёсць такія зараз) веданне Бога, а яно ўключае ў сябе і гатоўнасць памерці так, як Хрыстос. Усведамленне, што смерць – вяртанне дадому, азначае тугу па нябеснай Айчыне, разуменне Божай задумы пра чалавека, імкненне жыць па Божых законах. Але да гэтага трэба расці ўвесь час, пакуль ідзеш па зямлі.

Той, Хто палюбіў першы

Wayne Forte, Anointing His Feet #2 (acrylic on canvas, 2008)

Вось яна перад ім – жанчына, якая не прасіла. Не шукала.  Магчыма, не вельмі шкадавала. Можа толькі аб тым, што патаемнае стала такім яўным.

– Адчапіцеся ад мяне! Вы ўсе! Маралізатары, дарадцы, суддзі, праведнікі з каменнымі сэрцамі... Гэта маё жыццё, а не ваша, і я хачу яго пражыць так, як я лічу правільным, а не вы. Я – не вашая ўласнасць. Дайце мне жыць. Я так хачу проста жыць... Адпусціце ж мяне!

Але яе цягнулі да Езуса. Хто ў "праведным гневе", хто з падступным пытаннем да Настаўніка, хто – па службе. Зрэшты, якая нам справа да іх прычынаў? Яны набраліся смеласці гуртом задаць пытанне і не вытрымалі адказу. Што значаць камяні ў руках у параўнанні з камянямі ў сэрцы?.. Першыя выслізнулі і ўпалі ў пыл, а з тымі другімі, сапраўды нязноснымі, мужчыны разыйшліся дадому.

Грэшная душа і Бог засталіся ў цішыні. Міласэрнасць, якая накрывае з галавой і не мае межаў. Прабачэнне. Любоў. Нават нешта большае за словы, якімі мы называем збаўленне і свабоду.


А зараз – ці нешта змянілася? Ці не мы ўдзельнічаем у асуджэнні і прысудах сваім бліжнім, ці не мы абураемся: "Няўжо яны не могуць у касцеле абыйсціся без сваіх натацый? Куды ўвесь час цягнуць мяне гэтыя святары, сёстры і розныя актывісты? На сябе паглядзіце спачатку."

Сапраўды, куды і навошта? Цягнуць? Ці спрабуюць паказаць шлях?
Чаму я сама не бягу, не распытваюся, не падаю да Езусавых ног, не шукаю Яго?

Божая Місэрнасць апярэджвае чалавека. Бог знайшоў мяне раней, чым я пачала Яго шукаць.

Глядзі, куды йдзеш

Сёння нараніцы я адвяла Янку ў школу. Ідучы назад, на школьным двары сустрэлася мне пажылая прыбіральшчыца, якая яшчэ вымушана была чысціць ходнікі ад снегу.
– Куды ж вы пайшлі па лёдзе? Там слізка! – раптам, не спыняючыся, з дакорам сказала яна.
Сапраўды, я чамусьці ўзбілася на ледзяны кавалак ходніка і асцярожна сунулася наперад. Побач  быў амаль сухі асфальт.

У жыцці сустракаецца няшмат людзей, якія папярэдзяць нас пра слізкую дарогу ці тонкі лёд. Яшчэ менш тых, якіх мы паслухаем. Таму каб аддзячыць тым, хто дапамог калісьці пазбегнуць падзення ці выбраць добры шлях, і ў пэўнай меры стаць тымі, якія мы зараз ёсць – будзем уважлівымі да іншых і да іх сцежак.

Ранішнія малітвы

Я б хацеў, каб кожны адчуваў радасць быцця хрысціянінам. Каб штодзённа ў прыгожай ранішняй малітве казаў:
„Кланяюся Табе, мой Божа, і люблю Цябе ўсім маім сэрцам. Дзякую Табе за тое, што стварыў мяне і зрабіў хрысціянінам„

Бэнэдыкт XVI

А мусіш іранізаваць?

Раніцай выходнага дня я пякла дзецям бліны. Яны любяць такія тонкія і вялікія, на ўсю патэльню. Яйкі, малако, мука, масла. Апошнім часам, плюс ванільны цукар. Уставаць і мітусіцца па кухні тым ранкам мне зусім не хацелася, але дарослы можа праспаць сняданак, а дзіця – не. Стаю, пяку, цеста зменшылася ўжо напалову. Віталік (3 гады і 8 мес.) сур'ёзна пытаецца: "А ты, калі дапячэш гэтыя бліны, зробіш нам дранікі?" "Ну канешне!" – саркастычна згадзілася я. Сын змоўк і задумаўся.

Ён напэўна адчуў іронію і зразумеў, што мая згода – несапраўдная. Але што ён мог спытацца ці сказаць?

"Міласэрнасці..."

Учора ўвечары быў выбраны новы папа – Францішак. У ім здзіўляе (і ўжо захапляе) вельмі многае. Быццам з ценю на святло выходзіць чалавек.

Успамінаю, як мы сядзелі і чакалі спачатку дыма, потым – імя, а потым – першых слоў і першага благаслаўлення. Радасць за тых і разам з тымі, хто на плошчы святога Пятра, дапамагала трываць недарэчных каментатараў. Сёння ўжо шмат інфармацыі, водгукаў, добрых слоў і спадзяванняў. Учарайшы вечар запомніцца здзіўленнем і нечаканай цеплынёй да папы Францішка.

Але асабіста мне больш за ўсё кінулася ў вочы вызначэнне "Апостал міласэрнасці..." і зараз раскажу, чаму.

У першых днях сакавіка мне дзве ночы запар прысніўся мой тата. Прычым у вельмі доўгіх выразных снах, што здараецца рэдка. Прысніўся такім, якім і быў пры жыцці: усмешлівым, зычлівым. Але з'явілася адчуванне нейкай просьбы. Аб малітве, падумалася мне. Як ні дзіўна, не за яго душу, а разам з ім.  

Адзінае, што прыйшло ў галаву – Навэнна да Божай Міласэрнасці. Гэта вельмі прыгожая, чулая і глыбокая малітва.  З кожным наступным днём яна ахоплівае
ўсё чалавецтва,
духавенства,
усіх хрысціянаў,
язычнікаў і няверуючых,
тых, хто застаецца па-за Касцёлам,
душы ціхія і пакорныя і дзяцей,
тых, хто асаблівым чынам ушаноўвае і праслаўляе Божую Міласэрнасць ("душы гэтыя нясуць усё чалавецтва на плячах сваiх"),
душы ў чыстцы,
і нарэшце, душы абыякавыя, якія былі прычынаю цярпенняў Хрыста Пана ў садзе Аліўным.

Апошні дзень Навэнны стаў днём абрання папы Францішка.

Пачуць і выканаць Божую волю

Крычу я ад усяго сэрца майго: выслухай мяне, Госпадзе, выканаць хачу пастановы Твае. (Пс 119, 146)

Гэта гучны голас Каталіцкага Касцёла ў дні канклава. Гэта просьба: "Укажы Наступніка". І давер канклаву пачуць і выканаць Божыя пастановы.

Цішыня, якая акружае кардыналаў-выбаршчыкаў, – ілюзія. Куды яны збягуць ад сваёй душы? Як зачыняцца ад патрэбаў і пытанняў нашага часу? Куды схаваюцца ад паза-прасторавага і паза-часовага вымярэння Касцёла? Наадварот, яны набліжаюцца да Бога, яны прымаюць адказнасць за будучыню, адчыняюцца на ціхі голас Духа Святога.

"Прабываючы разам на малітве"... Вось шанец для адзінства, салідарнасці, адчування блізкасці паміж католікамі самых розных куткоў свету.

Зачэпкі

Карысна ісці за рэкамендамі і сваёй цікаўнасцю. У жніўні падчас экскурсіі па Гродне вельмі спадабалася цеплыня і павага, з якімі гродзенцы расказвалі пра Элізу Ажэшка. І я падумала: што ж яна напісала, калі Дагэтуль... І пачала чытаць "Nad Niemnem". Сапраўды, напісана вялікай і мудрай жанчынай.

Потым,  не вагаючыся, паверыла сяброўскаму "У Лема пачытай Салярыс". Добры пераклад на беларускую мову Максіма Валошкі. А сам твор, як лабірынт на тваёй далоні. Зверху глядзіш – так проста і лагічна, сыходзіш ніжэй, углыб – гэта толькі брама ў невядомае, і магчыма, бясконцае...

Сёння гляджу нямецкі фільм "Небо над Берлином" 1987 года. Рэкамендацыя яшчэ аднаго чалавека, які глянуў на мяне і сказаў: табе спадабаецца. Добры фільм, сапраўды. Няўлоўны, як тыя анёлы, што прысаджваюцца побач з дзецьмі і самотнікамі. "Мы назіраем толькі за духоўным жыццём..."

Не праспаныя світанні

commons.wikimedia.org

Калі хмары не замінаюць сонечным промням, то ўзыход сонца заўсёды, у кожную пару года, выглядае дзівосна і ўрачыста. Цябе, нібы тую змрочную гару, да дна кожнай тваёй маршчынкі залівае святло, сантыметр за сантыметрам, з галавы да ног... Хочацца проста сядзець і слухаць цёплы дотык промняў.

Наваколле можна стаць зусім іншым, калі ж сонца не ашчаджае сваёй моцы, каб займала дух ад звычайных рэчаў на кароткі час світанку.

Напрыклад, вось гэты дом у акне кватэры на сёмым паверсе, у якой мы жылі два гады таму. Здымак зроблены якраз 8 сакавіка. Так "загараліся" шыбы кожны ранак у яснае надвор'е. Мімаходзь зірнеш у акно – і не можаш адарвацца. Цікава, ці ведалі самі жыхары аб такой ранішняй метамарфозе.

Поговори с собою о любви...

Без любви
интеллект делает тебя изворотливым,
честность и справедливость делают тебя жёстоким и упрямым,
дипломатичность и такт делают тебя лицемером,
успешность делает тебя высокомерным,
богатство делает тебя жестким,
бедность делает тебя радикалом,
красота делает тебя капризным,
авторитет и власть делают тебя тираничным,
труд делает тебя рабом,
наивность делает тебя беспринципным,
молитва и участие в богослужении делают тебя эгоистом,
вера делает тебя фанатичным,
жизненный крест без любви становится тяжёлым бременем,
жизнь без любви теряет смысл.

Перевод о. Якова Кротова, взято из статьи "Ненависть есть обвинение другого в отсутствии любви". Еще цитата: "Оригинал обращён к себе. Классический жанр "разговора с самим собой". Когда это адресовано другому – всё, сатанизм и гнусность. Так что вот ещё одно дополнение:

Когда ты упрекаешь другого в отсутствии любви, то ты-то уж точно не любишь."

Английский текст:

Intelligence without love makes you perverse. Fairness & justness without love makes you inflexible & stern. Diplomacy & tact without love makes you a hypocrite. Success without love turns you arrogant . Wealth without love makes you mean & tight–fisted . Poverty without love turns you into a radical. Beauty without love makes you capricious. Authority & power without love lead to tyranny. Labor without love turns you into a slave. Naivety without love deprives you of values. Prayer & worship without love turns you into a egotist. Faith without love turns you into a fanatic. Bearing your cross in life without love becomes a terrible burden. Life without love loses its meaning.