Ігнацыянскі спосаб кантэмпляцыі ў дзейным жыцці

Апосталы сабраліся каля Езуса і расказалі Яму ўсё, што зрабілі і чаму навучылі. І Ён сказаў ім: «Пайдзіце адны ў пустыннае месца і крыху адпачніце». Бо так шмат людзей прыходзіла і адыходзіла, што ім не было нават калі паесці. І адплылі яны ў пустыннае месца на чоўне адны.
Калі ўбачылі, што яны адплылі, шмат хто, даведаўшыся, пешкі збегліся туды з усіх гарадоў і апярэдзілі іх. Выйшаўшы з чоўна, Езус убачыў мноства людзей і змілаваўся над імі, бо яны былі як авечкі без пастыра. І пачаў іх многаму вучыць. (Марк 6, 30-34)

Аўтар: Andy Otto SJ.
Ігнацыянскі дух адчуваецца ў кульмінацыйным пункце гэтага фрагмента Евангелля: Спыніся. Паразважай. Зноў вярніся да працы. І паўтары.

Мы жывем у паспешлівым свеце раскладаў, тэрміновасці і зубрэння. Амаль заўсёды спраў занадта шмат, каб іх перарабіць, і няма часу спыніцца. Звычайна я планую свае дзеянні і складаю спісы спраў, якія хачу скончыць, і турбуюся, калі гэта не атрымліваецца дастакова хутка. У карпаратыўным свеце адбываецца тое ж самае. Дасягненне мэтаў і планаванне пакідаюць няшмат часу для адпачынку ці паўзы. Езус і Ягоныя вучні зведалі нешта падобнае. Куды б яны ні пайшлі, натоўпы сціскалі іх, людзі прасілі аздараўлення, малітвы, мудрасці. Вучні былі загружаныя так, што амаль не было калі паесці. Так здараецца і ў нашым жыцці. Калі я вяртаюся дадому, а мяне чакаюць нейкія справы, я вячэраю паспешліва. Наступствы могуць быць малапрыемнымі.

Развязаныя рукі

Звычайна гэтым выразам карыстаюцца, каб акрэсліць адмоўныя паводзіны. Бандыт, які адчувае, што яму развязаныя рукі, здольны на любыя злачынствы.
Добра было б, каб хрысціяне часцей заўважалі, што ў іх развазаныя рукі на ўчынкі добрыя, міласэрныя, стваральныя.
Гляджу на свае рукі – не, не звязаныя, працаздольныя, паслухмяныя... Паслухмяныя рашэнню, якое прымаецца недзе ў глыбіні: што зрабіць або не зрабіць, каго прытуліць, каго адпіхнуць. замахнуцца на кагосьці ці схаваць нечыю далонь у сваіх далонях.  

Як мы ехалі пад небам

Ехалі мы тыдзень таму ў Астравец, а на небе змяняліся хмары, воблакі, промні і самыя розныя адценні. Непаўторныя выявы, якія трываюць імгненне, – як іх запомніш, калі назаўтра будзеш заглядацца на іншыя воблачныя гмахі?

Пяць спосабаў стварыць добрае месца для малітвы

Раней ці пазней мы пачынаем разважаць, дзе і як стварыць добрыя ўмовы для малітвы. Вініта Хэмптон Райт (Vinita Hampton Wright) – аўтар і рэдактар выдаўніцства Loyola Press у ЗША – напісала ў сваім блогу аб значнасці месца малітвы і вылучыла пяць крокаў, пры дапамозе якіх можна вызначыць і стварыць адпаведную прастору. Застанецца толькі знайсці час. 

У хрысціянскім свеце – ці то ў малым мястэчку, ці то на вуліцах Рыма – існуе мноства месцаў для малітвы. Са старажытных часоў людзі, якія шукалі Бога, ведалі, што месца мае значэнне. Мае значэнне, ці з'яўляецца яно перапоўненай залай, ці кляштарнай келлю, ці напоўнена рэхам галасоў, цішынёй, музыкай ці птушыным спевам. Мае значэнне, як пахне ў месцы малітвы, якія колеры навокал, якія тэкстуры, ці адчуваецца лёгкі ветрык з акна або холад каменнай лавы. 

Мы выдаткавалі стагоддзі на стварэнне адпаведных месцаў, якія дапамагаюць нам маліцца. Многія з іх захаваліся як велічныя храмы або ціхія кляштары. Некаторыя з іх зараз нагадваюць музеі. І ўсё ж дагэтуль мае значэнне, дзе мы прабываем падчас размовы з Богам. Гэта істотна ў маім горадзе, на маёй вуліцы і нават у маім доме.

Лета – выдатная магчымасць паназіраць за сваімі адчуваннямі ў розных месцах і ў розных абставінах і нават на рознай хуткасці – падчас шпацыраў пехатою, на ровары і г.д. Можна пачаць з наступных пытанняў:

• Як я фізічна адчуваю сябе ў гэтым месцы? Ці магу я расслабіцца, ці штосьці выклікае трывогу? Адчуваю бадзёрасць ці нуду, камфорт ці знэрваванасць?
• Што мне б хацелася рабіць у гэтым месцы? Заплюшчыць вочы і адпачываць? Або пачытаць?  Падумаць? Працаваць? Паразмаўляць з кім-небудзь?
• Ці не нагадвае гэтае месца аб нейкіх істотных падзеях, людзях, мясцінах з майго мінулага? Калі так, то якім чынам?

Прапаную пяць крокаў, якія дапамогуць вам пачаць ствараць добрыя ўмовы для малітвы. Дайшоўшы да пункта №3, вы самі зможаце вынайсці свае спосабы, які будуць працаваць толькі для вас.

"Перад сівой галавой устань..."

"Перад сівой галавой устань і шануй старога ды шануй Бога твайго. Я – Пан." Кніга Святарская 19,32

Пасля гэтай пастановы наступная гучыць больш абгрунтавана: "Калі ў вашай зямлі паселіцца побач з табою чужынец, не крыўдзі яго, але хай будзе пасярод вас як тутэйшы, і любі яго, як самога сябе, бо і вы былі чужынцамі ў зямлі Егіпецкай." Запаведзь аб павазе да старых, як і шэраг іншых, – дадзена без тлумачэння, ды яшчэ ў адным радку з пашанай да Бога, нібыта для раўнавагі. Незразумелыя і рызыкоўныя рэчы гаворыць Бог. Гледзячы на палітычныя працэсы ў свеце, у тым ліку сучасныя, можна заўважыць, што і чужынцаў не вельмі рады бачыць, і ад старасцi ўцякаюць, не шкадуючы сродкаў.

Падчас кожнай буры...

Пакуль плылі, Ён заснуў. І паднялася на возеры бура ад ветру, і човен стаў залівацца вадой, і яны апынуліся ў небяспецы. Тады вучні падышлі да Езуса, абудзілі Яго і сказалі: «Настаўнік, Настаўнік, мы гінем!» Ён падняўся і загадаў ветру і хвалям — і спыніліся, і настала ціша.  (Лк 8, 23-24)

Падчас кожнай буры – у Касцеле, грамадстве, ва ўласным сэрцы – дзве рэчы павінны адначасова быць дапамогай: уласная праца і ўзмоцненая малітва. Каб уласная праца дала вынікі, ёй патрэбна Божая дапамога. Яна мацнейшая за ўсе чалавечыя намаганні, але звычайна Бог не дапамагае, калі я сам сур'ёзна не стараюся. Многа зла можна было б пазбегнуць у Касцеле, калі б людзі, якія выконваюць адказныя абавязкі, былі энэргічнымі, і ў адпаведны час выступілі б і працавалі. Таму ўсюды, дзе я сустракаю цяжкасці, ці то ўласныя, ці то ў Касцеле, ці ў выкананні якой-небудзь даверанай мне справы, я павінен сабрацца з сіламі, не забываючыся пры гэтым пра малітву. ...і настала ціша. Пан можа дапамагчы за адну хвіліну.


З разважанняў кардынала Аўгустына Бэа SJ

Псальм 136

"Як мы можам зрабіць гэты псальм нашай малітвай?” Бэнэдыкт XVI

Гэтае пытанне, маючы на ўвазе Псальм 136 (135), задаў цяперашні папа на пенсіі Бэнэдыкт XVI  падчас агульнай аудыенцыі 19-га кастрычніка 2011 года. Змест катэхэзы перадавала ў той дзень Ватыканскае радыё, але мне трапілася на вочы толькі зараз. З дапамогай Гугла-пошуку я хацела знайсці тэкст псальма, каб не набіраць яго рукамі з Бібліі, выдадзенай на падставе рукапісаў кс. У.Чарняўскага. Мне хацелася пра яго напісаць. Тэкст я не знайшла, затое з радасцю ўбачыла глыбокае і светлае разважанне папы Бэнэдыкта XVI. Прачытайце абавязкова.

У мяне атрымалася такая вось паслядоўнасць. Спачатку ціхім ранкам я прачытала псальм 136, нібы ўбачыла яго ўпершыню. У форме ўзнёслай літаніі пералічваюцца "шматлікія дзеі Бога адносна свайго народа і праслаўляецца Яго “вечная любоў, любоў, якая згодна са значэннем яўрэйскага тэрміна уключае ў сябе вернасць, міласэрнасць, дабрыню, ласку, лагоднасць” (Бэнэдыкт XVI) 

А потым у галаве пачалі ўзнікаць свае радкі, зусім простыя і пра сябе:

Неўмеркаванасць у згрызотах

Ці знаёмыя вам пустыя згрызоты? Я нават не маю на ўвазе "сама прыдумала – сама пакрыўдзілася", але тыя надакучлівыя перажыванні "хто што падумаў, як паглядзеў ды што сказаў". Сапраўды, ахвотных выказацца на тэму свайго бліжняга (у вочы ці за спіной) заўсёды хапае. Калі гавораць нешта не вельмі прыемнае, хочацца неяк абараніцца, апраўдацца. Часцей, праўда, атрымліваецца прамаўчаць ці пакрыўдзіць чалавека ўзаемным "кампліментам", а потым доўга яшчэ сам-насам фармуляваць ў галаве разумныя адказы ды вострыя слоўцы.

А нават калі мы так дружна з жывем, што дрэннага пра сябе не чуем, то тады з'яўляецца маленькае пытанне, чаму так мала хваляць? Калі я такая файная, то можна было б гэта часцей заўважаць. Вось жа чэрствыя людзі вакол...

Забытае. Кнігі альбо працадні

У адным пакуначку ляжалі ў бабулі Браніславы побач дзве эпохі: 1925 год і 1961. З першай захаваліся карткі з бібліятэкі. Па якой прычыне, невядома, але засталіся некалькі невялічкіх аркушаў: "Прашу пазычыць мне кнігу..." і "Вяртаю кнігу..." Пад лінейку чырвоным адведзены таблічкі, відаць імкненне да акуратнасці... Напісана не бабунінай рукой. Вось скан чатырох з такіх картак:

І другая эпоха: нечыя працадні ў калгасе... Магчыма, майго бацькі ці дзеда Вінцэнта. Поўная супрацьлегласць. Абы-якія карткі, памылкі, нядбайнасць, і такая тужлівая бессэнсоўнасць... Голад і нявыкрутка стаяць за імі. Нездарма дзядуня часта мусіў выбірацца на заробкі.

"Адкуль жа ў Цябе вада жывая?"

Вадзіца чыстая, халодная...
Каб астудзіць гарачыя галовы, згасіць полымя нянавісці, змыць бруд, а галоўнае – напаіць сасмяглых, стомленых варажнечай людзей...

Езус сказаў ёй у адказ: «Кожны, хто п’е гэтую ваду, зноў адчуе прагу. А хто б піў ваду, якую Я дам яму, не зазнае смагі навекі; а вада, якую дам яму, стане ў ім крыніцай вады, якая цячэ ў жыццё вечнае». Ян 4, 13-14