Паслухай

Ёсць у Евангеллі радкі, якія я звычайна чытаю хутчэй за іншыя, нібы стараючыся бачком-бачком асцярожна абыйсці іх і рушыць далей – да цудаў, сустрэч, прыпавесцяў. Адзін з такіх урыўкаў:

"Гора табе, Харазін! Гора табе, Бэтсаіда! Бо, калі б у Тыры і Сідоне былі цуды, што сталіся сярод вас, то яны даўно б, седзячы ў мешкавіне і ў попеле, пакаяліся. Але Тыру і Сідону лепш будзе на судзе, чым вам. І ты, Кафарнаум, што аж да неба будзеш узвышаны, аж да адхлані сыдзеш." Лк 10, 13–15

Няўтульна з гэтым папярэджаннем, невядома, што з ім рабіць, як успрымаць, а прымерыўшы на сябе, як выкручвацца і рабіць выгляд, што не мяне датычыць і таму падобнае. Але гады ідуць, і перажыты досвед – менавіта, горкі – наступстваў сваёй непаслухмянасці, няўважлівасці, абыякавасці да Божых слоў, вучыць спыніцца на гэтым урыўку.

Уявім сабе вялікую ўніверсітэцкую аўдыторыю, запоўненую людзьмі, якія прыйшлі паслухаць вельмі выбітнага лектара, доўгачаканага, адзначанага як пахвальнымі, так і крытычнымі водгукамі, і проста ўлюбёнага прафесара многіх студэнтаў. Калі верыць аповедам, лектар закране пытанні, ад адказаў на якія залежыць жыццё кожнага чалавека. Вельмі верагодна, што студэнты выйдуць пасля яе іншымі людзьмі. Яна будзе унікальнай, другі раз такой не пачуеш. Нідзе. Хіба ў пераказе іншых, але відавочна ад гэтага яна многае страціць. Адным словам, шкада таго небараку, які яе прапускае, бо раптам захварэў, напрыклад.

Зрушаны з месца

Калі Езус праходзіў, убачыў чалавека, які сядзеў на мытні, па імені Мацвей, і сказаў яму: Ідзі за Мною. Мц 9, 9

Калі Езус праходзіў, убачыў чалавека. У яго было імя, працоўнае месца... Гісторыя жыцця  дапамагла б зразумець нам, што ён за чалавек, і як стаў тым, ад каго адводзілі позірк паважаныя людзі горада. А ці залежыла яму на чужых меркаваннях? Чаго наогул ён саромеўся? Аб чым ён марыў? На што спадзяваўся? Таямніца. Ведаючы так мала пра Мацвея, кожны з нас можа апынуцца на той вуліцы, дзе праходзіў Езус. Не з нейкай салідарнасці з "мытнікамі і грэшнікам", а так па шчырасці.

"Ідзі за Мной" многія людзі перажываюць у сваім жыцці вельмі глыбока і выразна, вырушаюць за гэтым заклікам рашуча, аддана. Святло і моц аднаго кароткага імгнення доўжацца гадамі... Але лепш, калі гэтае запрашэнне становіцца паўсядзённасцю. Для Езуса так і было (і ёсць!). Каб абраць семдзесят вучняў, трэба было паклікаць нашмат больш, а маючы час – нават кожнага. Ты, і ты, і вось ты – ідзі за Мной.

Езус першы робіць крок да чалавека, кліча за Сабой. Ён так прагне ўбачыць узаемны рух чалавечага сэрца, каб, сустрэўшыся, далей ісці разам. Не адзін тыдзень, не месяц. Той самы выбар – ісці ці застацца – з'явіцца зноў і зноў, з кожным новым днём, з кожным скрыжаваннем жыццёвых шляхоў, думак, абставін. Што ты выбераш? Каго будзеш слухаць? Нябачнае чужому воку рашэнне прымае чалавек. А потым вырушае ў дарогу, імкнецца прабачыць, выканаць працу сумленна, захаваць вернасць, прыйсці з дапамогай, любіць мацней. "Ісці за Хрыстом" – значыць, выбраць той шлях, якім Ён ідзе першы. Гэта таксама азначае, што на ім няма няпраўды, падступнай згубнай пасткі, хоць і асаблівых выгодаў чакаць не варта.

Дзе б ты не быў цяпер, на якім бы ўбогім ці раскошным месцы ні сядзеў, ты – невядомы для многіх, але ўбачаны Езусам, які праходзіць побач.

Раніца

Адчуванне,  

што кліча мяне хтосьці ўзняцца, нібы на крылах,  

вышэй і вышэй. 

Даверыцца ветру – плыні магутнай Божай любові.  

Але каб не ўпасці, трэба стаць лёгкай, 

перынкой паслухмянай.

Семдзесят сёмы

Нягодны слуга! Увесь твой доўг я дараваў табе, таму што ты папрасіў мяне; ці ж не належала і табе змілавацца над сабратам тваім, як і я змілаваўся над табою? Мц 18:21-19:1

Што ж за кароль мае столькі грошай на пазыку слугам? Ці менавіта гэты нягоднік лічыўся фаварытам, надзейным чалавекам, якому можна пазычаць вялікія сумы? Прычым, такія сумы, што трэба вельмі пастарацца, каб патраціць іх дашчэнту. Слуга здолеў. Ні грошай, ні маёмасці, і сам па добрай волі не явіўся, а быў прыведзены сілай да караля. А чым разлік скончыўся? Не аддаў, дык не аддаў! Ён жа, бядак, не мае чым, просіцца ж, абяцае немагчымае...

Кароль прабачыў яму 10 000. А ён капейчыну не хацеў дараваць сабрату... Хто ведае, можа, якраз семдзесят сёмым на дзень быў той сабрат-даўжнік, вось на ім і скончылася цярплівасць слугі. Хоць аднаго вінаватага можна схапіць і патрабаваць сваё? Таленты ці дынары, матэрыяльныя ці духоўныя даброты, справядлівасць, любоў, увагу, час, вернасць, свабоду – усё, што заўгодна мог быць вінен сабрат сабрату. Але, па сутнасці, каралеўскі слуга мог пазычаць толькі з пазычанага ў свайго гаспадара, бо жыў за яго кошт. Што ж перашкодзіла зноў папрасіць на пражыццё? Ці не "гонар" раптам прачнуўся? Сапраўды, дадушыць аднаго вінаватага, потым другога, так можна і пратрымацца некаторы час. Не так шыкоўна з дынарамі, як з талентамі, але затое не трэба прасіць, і дарогу ў палац можна забыцца. 

Так мы спаганяем з бліжніх крышынкі і кроплі, калі Пан можа штодзень карміць нас хлебам дасыта, паіць вадой жывою. Ён сапраўды, шмат дае нам праз іншых людзей, а ім прагне даваць праз нас. Адкуль жа мы бяром, не маючы нічога свайго? І чым будзем аддаваць, распасютаўшы ўсе дары невядома дзе? У каго пазычым вочы, каб глянуць на Даўцу жыцця?

Езус кажа пра адзінае належнае: "змілавацца над сабратам тваім, як і я змілаваўся над табою". Хоць прабачаць так цяжка, трэба патроху вучыцца; і то не марудзіць. Пераймаць Пана ў міласэрнасці. Прыпадабняцца Богу ў дараванні, якое не ведае межаў, у велікадушнасці, якая перавышае правіны. А каб не заблытацца ў пазыках, святы Павел усе іх звёў да адной, лёгка запомніць: "Нікому нічога не будзьце павінныя, акрамя ўзаемнай любові” (Рым 13, 8). Застаецца толькі ўспомніць шлях да "палаца", бо дзе ж яе ўзяць, калі не ў Караля?

Калі ёсць з кім пагаварыць

Майсей пачуў з сярэдзіны куста голас Пана і сказаў Яму: Вось я прыйду да сыноў Ізраэля і скажу ім: Бог айцоў вашых паслаў мяне да вас. А калі яны спытаюцца ў мяне: Якое ў Яго імя? Што адказаць мне ім? Тады сказаў Бог Майсею: Я ЁСЦЬ, ЯКІ ЁСЦЬ. І сказаў: Так скажаш сынам Ізраэля: ЯКІ ЁСЦЬ паслаў мяне да вас. (Кніга Зыходу

"Перамяненне" Lewis Bowman

Як зразумеў адказ Бога Майсей? Немагчыма сказаць, бо і разуменне кожнага з нас змяняецца на працягу жыцця. Імя адкрыта, ды хто можа змясціць яго? Гэтым летам дыялог паміж Масеем і Богам набыў для мяне нечаканую інтанацыю. На пятнаццатым звычайным тыдні літургічнага году, калі выпадае чытанне гэтага ўрыўка, я гасціла якраз у мамы. І яе голас рэхам прагучаў у адказ дзесьці ўнутры мяне. Вось у чым справа. Колькі сябе помню, калі мама або тата шукалі адно аднаго, то заходзячы ў хату, пыталіся "Ты ёсць?" Часцей за ўсё, здагадка была трапнай, і тата, напрыклад, адгукаўся, што ёсць. Тады мама пачынала гаварыць, што хацела сказаць, ці раіцца аб нечым, ці задаваць (не заўсёды зручныя) пытанні. Пачыналася размова, карацей кажучы. Нас, дзяцей, бацькі гэтаксама гукалі, але, вядома, не так сабе пагаварыць, а з нейкай просьбай, упамінам ці пытаннем: "Чаму нічога не еўшы сядзіш?" Так, інтанацыя адрознівалася, і пасля смерці таты яна засталася толькі ў памяці дзяцінства.

Дождж для несправядлівых

"Любіце ворагаў вашых і маліцеся за тых, хто пераследуе вас, каб сталіся вы сынамі Айца вашага, які ў нябёсах." Мц 5, 44

Трэба прызнаць, што часцей сустрэнеш пошук адказу на пытанне "Хто мой бліжні?", чым "Хто мой вораг?" І гэта правільна, бо добра задумаўшыся над тым, хто з'яўляецца бліжнім, людзі прыходзяць да высновы, што ворагаў цяжка знайсці. Але вось я гляджу на гэтыя словы Езуса і ўсё ж задаю пытанне: каго Ён мае на ўвазе? Я не ведаю. Верагодна, звяртаючыся да мяне, менавіта тых, каго я лічу сваімі ворагамі. Каму мне хочацца сказаць "Стоп!" Чыйму існаванню мне хочацца не спрыяць, а зусім наадварот. На каго я скарджуся сабе, іншым, Богу, ды яшчэ з цьмяным падазрэннем, што гісторыкі не ўсіх ворагаў дагледзелі, палітолагі не вельмі дакладна акрэслілі, а бацькі не ўсё расказалі.

Даць імя смутку

"А Езус пазнаў, што хацелі ў яго спытаць, і сказаў ім: Распытваецеся адзін у аднаго пра тое, што Я сказаў: Яшчэ крыху і вы не ўбачыце Мяне, і хутка зноў убачыце Мяне? Сапраўды, сапраўды кажу вам: вы будзеце плакаць і галасіць, а свет будзе радавацца. Вы будзеце смуткаваць, але смутак ваш зменіцца ў радасць." Ян 16, 19-20

У стане няпэўнасці адны пытанні цягнуць за сабой наступныя, а заслона над будучым не становіцца больш празрыстай. У каго пра Настаўніка маглі спытацца вучні, як не адзін у аднаго? Самі сабе былі экспертамі. Але шматлікія абмеркаванні Ягоных слоў не прыносілі чамусьці супакой. Таму яшчэ раз спачатку: Што значыць "яшчэ крыху"? Не ўбачым – і зноў убачым... Як Ён пойдзе да Айца, калі казаў, што Ён і Айцец адно? А з намі што будзе?

Езу, куды Ты пойдзеш, маючы перад сабой гэтыя вочы, у якіх такая насцярожанасць і страх? Як Ты пакінеш вучняў, калі вера толькі-толькі пачала распраўляць ім крылы? Як Ты выпусціш іх са Сваіх рук нават на кароткі час? Што з імі будзе?

Спевы і гукі

У самым пачатку красавіка было некалькі цёплых дзён. А раніцы тады былі таксама сонечныя і вясёлыя. Мы бралі равары і каталіся па наваколлі: па вясковых вуліцах, палявых дарогах, лясных сцежках. І быў адзін момант, калі я проста стаяла тварам да сонца, заплюшчыўшы вочы. Некалькі хвілін прыслухоўвалася да гукаў вясновай раніцы. За спіной размерана і павольна хтосьці тынкаваў сцяну новага дома. Па дарозе ляцелі адна за адной машыны. Гагаталі гусі, раз пораз клікаў гаспадара конь на выпасе. Усе асобныя і рэзкія гукі патаналі ў няспынным лагодным спеве птушак. З іх галасамі цёплыя сонечныя промні на маім твары пранікалі глыбока ўнутр, асвятляючы нават самыя аддаленыя яе закавулкі. Калі раптам моўкла адна птушачка, хацелася зноў яе пачуць, хоць дакладна я не ведала, ці адрозню я ейны спеў ад іншых. Але галасы нашых сяброў мы помнім і ведаем вельмі добра. Часам яны змаўкаюць надоўга, а мы нібы не адчуваем гэтага. Адкладаем тэлефанаванні і лісты, пакуль... Аж пакуль не будзе зусім позна. Ці тужыць Бог па нашых галасах, калі мы сціхаем у сваіх кутках, перабіраючы нейкія справы і трывогі? Ці адчувае Ён нястачу асобнага сціплага спеву сярод шматлікіх хораў праслаўлення? Той раніцай я ведала, што ТАК.

Буднія дні

Не адразу я зразумела і прыняла думку, што "жыцце складаецца з будняў". Мне расказалі нядаўна, што менавіта так выказаўся адзін сталага веку святар на сустрэчы са сваімі сабратамі. На той момант, ён ужо ведаў, што яму жыць засталося не больш, чым гады два, і мог азірнуцца назад на пройдзены шлях.

Апошні крок

Вось, Я стаю ля тваіх дзвярэй.
Весела граю, а ты не танцуеш,
спяваю сумна, а ты не плачаш,
не тужыш,
не хапаешся за клямку,
каб хутчэй адчыніць.
Усе знакі, сляды і здарэнні,
як налепкі на сценах, вялі да Мяне.

Вочы адводзіш, бы чагосьці чакаеш.

То Я буду глядзець на цябе,
пакуль ты не зробіш гэты апошні крок
у абдымкі любові.