...загадвалі яму, каб замоўк

У аповедзе пра сляпога з Ерыхона, які дакрычаўся да Езуса са сваёй бядой, часцей за ўсё задумваешся над верай і адвагай гэтага чалавека. Можа нават прымяраеш на сябе яго лахманы.

Сёння адна фраза, якая папярэднічала само Евангелле, прымусіла мяне ўбачыць сябе на іншым месцы. Але трэба пачаць крыху здалёк.

Пра падрыхтоўку да малітвы мы перыядычна чытаем ці чуем, але гэтаксама ж часта дазваляем сабе абмінаць усе магчымыя прэлюдыі, да чаго толькі ўдасца, у тым ліку да малітвы. Часу і так не хапае, трэба выкарыстоўваць яго на сапраўды неабходныя рэчы. Калі ж мы параўнаем глыбіню малітвы з нейкім падрыхтоўчым этапам і без яго, то напэўна заўважым розніцу, і трэба дазволіць, каб яна непакоіла нас і натхняла на свядомыя высілкі. Я не кажу пра спантанную малітву, але пра штодзённую, руцінную, але "салодкую" павіннасць.

Навучыць і прызвычаіць да падрыхтоўкі цела і розуму спрабуе сайт Прастора малітвы – www.prastoramalitvy.by. Там можна знайсці кароткія малітвы для падрыхтоўкі, дапаможнныя тлумачальныя тэксты, урывак Евангелля на кожны дзень і разважанне над ім, калі патрэбна нахненне для сваёй асабістай малітвы. Падрабязней пра Прастору малітвы.

Дык вось у адным з падрыхтоўчых этапаў я ўбачыла фразу "Навучы паважаць права на жыццё кожнага чалавека" і яшчэ падумала: здаецца ж, паважаю... І вось Евангелле, якое чытаецца сёння: "Яму сказалі, што гэта праходзіць Езус Назаранін. Тады ён закрычаў: Езусе, Сыне Давіда, змілуйся нада мною. Тыя, хто ішоў наперадзе, загадвалі яму, каб замоўк." Лк 18,35-43

Сляпы хацеў "зноў бачыць", хацеў вярнуць сабе тое жыццё, якое страціў, вярнуць сябе колішняга, сваіх блізкіх, дзённае святло і ясныя зоркі, здольнасць працаваць і быць шанаваным – безліч усяго, дзеля чаго варта было крычаць і не зважаць на загады тых, якія заціскалі яму рот.
Яны не забівалі яго, але адбіралі не толькі права на годнае жыццё, а нават права прасіць гэтага жыцця. Самі-то ішлі наперадзе, удалыя і прыстойныя.

Навучы, Пане, паважаць права на годнае жыццё іншага чалавека. Кожнага. Пачынаючы з сябе. А мы самі крычым Езусу аб сваёй бядзе ці шыпім на іншых, каб сядзелі ціха?

Кветкі на алтарах

Гербера на офіснай друкарцы, святло і цень, нябачны лёгкі пыл – кавалачак заканчэння працоўнага дня.

З кветкамі, святлом і пылінкамі, якія танцуюць у паветры свой лёгкі танец, у мяне звязаныя і ўспаміны дзяцінства. Пакуль я не пайшла ў школу, мяне, замест садку, пакідалі з пані Алінкай. Кветкі і прыбіранне астравецкага касцёла залежалі ад яе. Лепш сказаць, заўсёды чакалі яе. І яна прыходзіла, з гадамі ўсё павольней на балючых нагах, і сваёй працай “дапаўняла прапаведванне Евангелля”. У яе букетах, простых і густоўных, людзі бачылі прыгажосць і любоў Бога. Не толькі побач з пані Алінкай, але ад усяго яе жыцця было чуваць, што “Пан блізка”. Сярод савецкай зімы і цемры яна сведчыла пра Яго. Ці расстаўляла яна на алтарах кветкі, ці штосьці гатавала, ці збірала архівы, ці захоўвала касцельныя таямніцы, ці спакойна настаўляла такое распешчанае дзіця, як я, ці зменьвала ваду ў вазах, ці цярпліва зносіла крыўды і плёткі – ва ўсім была гэтая блізказць Бога, якую шукаем і не заўважаем адначасова.

Адзін з самых яскравых вобразаў, якія засталіся з дзяцінства – заканчэнне ранішняй святой імшы ў будні дзень. Сонечныя промні падаюць з высокіх вокнаў на сярэдзіну касцёла, у іх святле зіхацяць пылінкі, патрывожаныя рухамі людзей. Тата грае на фісгармоніі знаёмую песню, я цярпліва, наколькі гэта магчыма, чакаю, пакуль усё скончыцца. Бо тады ў пустым гулкім касцеле мы з пані Алінкай будзем збіраць усе вазы ля бочных дзвярэй, і пасля малапрыемнага мыцця вазаў і прыбірання звялых букетаў (хаця ці я там памагала?..), я буду назіраць, як з кіпаў розных кветак, прынесеных парафіянамі, яна будзе ствараць прыгажосць і гармонію на хвалу Божую.

Сцежкі для босых ног – пра такіх людзей, як яна; мая ўдзячнасць, што расце з гадамі – таксама. І ўсё больш натрэнтнымі робяцца пытанні пра сэнс, вынікі і ўздзеянне маёй працы, майго жыцця, маёй прысутнасці побач з іншымі людзьмі, ды не знаходзяцца яскравыя адказы.

"Пайду далёка, здалёк вярнуся..."

"Езус, калі ішоў у Ерузалем, праходзіў праз Самарыю і Галілею." Лк 17, 11

Мая ўнутраная краіна не ззяе раскошай, не вабіць узнёсласцю. Але Езус не адмаўляецца прайсці яе сцежкамі, калі я клічу Яго. Прасторы душы і сэрца не так лёгка адчыніць насцеж нават Богу. Ды выправіўшыся ў шлях, Ён ідзе там, дзе Сам хоча.

Вось мінае Самарыю і Галілею, якія не сябруюць між сабой. Як бы ні хацеў бачыць іх любоў і добрасуседства, але не кажа нічога, ідзе скрозь варожасць і лютасць, пытаецца дазволу ў кожнай з вёсак, каб зайсці, затрымацца. Шэрыя і маленькія, схаваныя ў глыбіні, нецікавыя гэтаму свету, яны мілыя Яму. І іх пастухі і рыбакі, гаспадыні і малыя дзеці, будаўнікі і мытнікі, вучоныя і сляпыя, высакародныя і нязначныя – Езус не хоча згубіць ніводнага, не абмінае, не пераходзіць на іншы бок вуліцы, але прыслухоўваецца да ціхіх галасоў іх сэрцаў.

Мае хворыя самі шукаюць Яго. Усё тое, што я выганяю са сваіх "гарадоў і вёсак", усё, што не хачу бачыць і памятаць, робячы выгляд, нібы нічога не сталася, не разбіраючыся, з чаго яны ўзніклі і што іх зраніла: крыўды ці глупства, грэх ці шкадаванне... Небяспечныя, непрыстойныя, нязносныя. Ім сказалі: знікні... а яны не адыйшліся далёка.

Яны сталі шукаць Езуса, сталі чакаць Яго на раздарожжах і ўзбочынах, каб здалёк закрычаць Яму: "Змілуйся!!!", перашкаджаючы майму ўтульнаму спакою і псуючы падрыхтаваную карцінку.
Я хацела, каб Езус прайшоў дарогамі майго ўнутранага "я", не зазіраючы ў пэўныя мясціны. Я спадзявалася ўразіць Яго такімі-сякімі садамі і вышараванымі падлогамі, частаваць гарбатай і сваімі гісторыямі. А Ён стаіць і ўглядаецца ў тых, выгнаных маіх "пракажоных" і слухае іх. Калі я адводжу позірк ад іх выгляду і затыкаю вушы, Ён гаворыць з імі. Ацаляе іх, хворых вяртае здаровымі туды, дзе яны так патрэбныя, дзе іх так не хапала, дзе пустымі без іх заставаліся месцы і не рабілася праца.

І дзівячыся маёй няўдзячнасці, – "Пане, я штосьці я прапусціла?" – Ён пойдзе далей, далей... у Ерузалем.

Кветкі за чужым плотам

Мамін успамін з дзяцінства. Аднойчы яна надумалася вырваць некалькі кветачак за суседзкім плотам. Надта ж былі прыгожыя, хоць і пустазелле. Ружовыя. Працягні толькі руку.
І вось панесла яна іх сваёй маці паказаць, падзяліцца захапленнем.
"Дзе брала?" "Там і там". "Я ж табе дам чужое браць!"
І накрычаўшы на малую, павяла да суседкі прасіць прабачэння. Маме было сорамна так, што дагэтуль памятае тыя кветкі.

Так даўней гадавалі. Тое, што за чужым плотам – ані руш. Ці падабаецца нешта табе, ці дрэнна ляжыць, ці на выгляд нікому не патрэбна – не чапай.

Гадавалі, каб не чырванець за сваё дзіця перад людзьмі, не хаваць вачэй, і, вядома, каб не прыйшлося папраўляць шкоду, учыненую дзіцём. А калі ўжо здарылася, то каралі вінавайцу спачатку самі, а потым вялі прасіць прабачэння на каленях і ў руку цалаваць. Не ведаю, ці ўсіх дзяцей так сурова трымалі і да якой пары, але маёй маме хапіла аднаго ўрока.

Узгадваючы зараз бабуню, я не ўяўляю, што яна пачала весці доўгія размовы, нешта тлумачыць ці выказваць жаль, г. зн. рабіць хоць нешта з таго, што зараз прапануюць псіхолагі. Але побач з ёй заўсёды было бяспечна і спакойна. Не вагаючыся, яна ведала, што менавіта добры ўрок будзе абаронай дачцэ на ўсё жыццё, дзе б яна не апынулася. Калі побач не стане мамы, толькі яе настаўленні дапамогуць быць чалавекам і жыць з людзьмі ў згодзе. Мне здаецца, што ў яе маглі быць і памылкі ў выхаванні, але ў самым істотным Бог даў ёй упэўненасць і станоўчасць.

А якія ўрокі нашае пакаленне дае сваім дзецям?..

Небаракі і рызыканты

Шмат людзей ішло за Езусам. Лк 14, 25

Як збіраліся гэтыя натоўпы? Чаму, паслухаўшы гадзінку, яны не разыходзіліся? Цяжка ўявіць, што мелі шмат вольнага часу, жывучы з працы сваіх рук. А ім жа хацелася кінуць усё і хадзіць за Езусам. Значыць, Ягоны голас быў мацнейшы за голас неапрацаванага поля, кашоў і скрыняў, сетак для ўлову, утульных пасцеляў пасля доўгага дня, нават за галасы блізкіх і прыяцеляў. Непазбежна ўзнікае пытанне: ці надоўга?

Калі я спрабую ўявіць сябе ў гэтай грамадзе самых розных людзей, то адказ прыходзіць сам сабой: я буду тут, пакуль не прагоняць. Кожны з таго натоўпу туляўся па сваіх сцежках, пакуль не знайшоў Езуса. І цёмна, і самотна бывала на гэтых сцежках. І кожнага чалавека, які набліжаўся да Яго, здалёк спатыкаў невымоўнай любові позірк. Ён прымаў людзей без умоў, аддаючы Самога Сябе. Ці не там хочацца застацца, дзе цябе так любяць, дзе сэрца спявае ад радасці?
Толькі... ці надоўга?

Карысныя памочнікі ў разважаннях і малітве

Малітва займае ў жыцці хрысціяніна вялікае месца. Колькі б тэорыі мы не засвоілі, толькі практыка ідзе нам на карысць. Практыкаванне ж уключае ў сябе шмат аспектаў, адным з якіх з'яўляецца пошук. Пошук добрага месца для малітвы, часу, спосабу, дапаможнікаў. Вось гэтым апошнім і варта прысвяціць увагу.

Зараз тэксты Святога Пісання для малітоўнага разважання можна знайсці не толькі ў друкаваным выглядзе, але і ў электронным. Таму экраны планшэтаў, смартфонаў і камп'ютараў могуць не толькі адцягваць нашу ўвагу, але і служыць малітве.
Напрыклад, Новы Запавет у бібліятэцы Catholic.by.

Таксама трэба ўзгадаць і розныя он-лайн рэсурсы і сэрвісы, якія стараюцца максімальна спрасціць нам пошук дадатковых тэкстаў, заахвоціць да больш разбудаванай і глыбокай малітвы. Адным з такіх сайтаў са штодзённымі разважаннямі Божага Слова з'яўляецца Прастора малітвы.

Калі вялікія становяцца малымі

Стаць малым – дзіўная перспектыва для сучаснага свету, дзе трэба марыць аб большым і ставіць вялікія мэты, дасягаць іх, і ставіць яшчэ большыя мэты. І зноў такі дасягаць. Бо мы такія малайцы і мы гэтага годныя ці як там любяць казаць у рэкламе. Некарэктнае абагульненне, скажаце. Так, але хачу растлумачыць, што я маю на ўвазе.

Памятаеце той момант у Евангеллі ад Лукі (9 раздзел), калі Езус сказаў, што будзе выдадзены ў рукі людзей, а вучні яго слухалі адным вухам, не разумелі, а "баяліся запытацца ў Яго аб гэтым Слове". І адразачку: "З'явілася ж у іх думка, хто з іх большы". Насамрэч, гэта такая сур'ёзная думка, якая можа запоўніць не адну галаву, то й не дзіўна, што Хрыстовы словы ўжо не змяшчаліся ў вучнях. Часам сустракаюцца такя занятыя дзелавыя-дзелавыя людзі, якія чуюць усё, што ім кажуць, але не надаюць увагі другасным, па іх разуменню, рэчам: "Так, гэта не гарыць, займуся пасля". Уласнымі трывогамі вучні пераймаліся больш, чым словамі Настаўніка. За тры гады прабывання з Езусам апосталы – можа не так, як маглі б ці як нам бы хацелася, – але выраслі над сабой. Ды неяк так выраслі, што сталі загараджваць сабой Хрыста, і нават ганарыліся гэтым. Ну, і хацелі, вядома, неяк сваю велькасць упарадкаваць.

Набліжэнне

З сённяшніх чытанняў:

"І Я набліжу яго, і ён падыдзе да Мяне, бо хто яшчэ аддасць сваё сэрца, каб падысці да Мяне? — кажа Пан." Ер 30, 21

"Пётр сказаў Яму ў адказ: Пане, калі гэта Ты, загадай мне ісці да Цябе па вадзе. Ён жа сказаў: Ідзі. Выйшаўшы з чоўна, Пётр пачаў ісці па вадзе і падышоў да Езуса. Але, ..." Мц 14, 28-29

Вось жа гэтае "але"... Не вытрывала Пятровае сэрца: як я так магу? хіба магу? Скончылася адвага, хоць так шмат яму было дадзена. Усяго толькі мільганула думка, можа нават неакрэсленае сумненне – і адчынілася бездань пад нагамі.

Я раней уяўляла сабе гэтую сцэну доўгай, як у запаволеным фільме, і вельмі паважнай. Сёння ж нешта змянілася, і вось чаму. На мінулым тыдні маё сямейства наведала водны парк у Адэсе. Праўда, сама-то я не пайшла, таму што не падабаюцца мне гэтыя забавы, занадта гучныя, актыўныя і доўгія. Таму, калі ёсць магчымасць, то выбіраю іншы адпачынак: высокія дрэвы, цікавыя кніжкі. Расказалі мне дзеці пра адзін атракцыён (для дарослых!) таго аквапарку: уваходзіш у адмысловую капсулу, інструктар цябе там зачыняе, а потым націскае кнопку – падлога пад табой раптам прыбіраецца, і ты некалькі мэтраў ляціш уніз у свабодным падзенні. Пакуль людзі стаяць у чарзе (а ахвотнікаў шмат), то пэўным чынам рыхтуюцца да незвычайных перажыванняў. Але Пётр у сённяшнім Евангеллі не мог падрыхтавацца ні да хаджэння па вадзе, ні да знікнення цвёрдай апоры пад нагамі. Адкуль ён мог ведаць, што не трэба давяраць сваёй звычцы асцерагацца ўсяго незнаёмага? На тое, што чалавеку здаецца пагрозай, ён рэагуе імгненна і нават несвядома. Ці можа ён у такім стане даць адказ на пытанне: «Малаверны, чаму засумняваўся ты?»

Малітва да Святога Духа

О, Дух Святы, Ты – Трэцяя Асоба Найсвяцейшай Тройцы.

Ты – праўды, святасці й любові Дух, Які паходзіць ад Айца і Сына, і роўны Ім ва ўсім.

Люблю Цябе і слаўлю ўсім сэрцам.

Навучы мяне пазнаваць і шукаць Бога, Які стварыў мяне для Сябе. Напоўні маё сэрца святой бояззю і вялікай любоўю да Яго. Спашлі мне жаль за правіны, дай цярплівасць і не дазволь упасці ў грэх. Узмоцні маю веру, надзею і міласэрнасць і абудзі ўва мне цноты, адпаведныя майму стану. Дапамажы мне ўзрастаць у 4-х кардынальных цнотах, Тваіх 7-мі дарах і Тваіх 12-ці пладах. Зрабі мяне вернай вучаніцай Хрыста, паслухмянай дачкой Касцёла і дапамогай майму бліжняму. Адары мяне ласкай захавання запаведзяў і годнага прыняцца сакрамэнтаў. Памнож маю святасць у тым жыццёвым стане, да якога Ты мяне паклікаў, і праз шчаслівую смерць прывядзі ў вечнае жыццё.

Праз Хрыста, Пана нашага. Амэн.

У патрэбе:

Дай мне таксама, о, Духу Святы, Даўца ўсіх дароў, асаблівую ласку, аб якой я прашу (...), калі гэта спрычыніцца да большай хвалы Тваёй і майго дабра. Амэн.

Неўмеркаваны аптымізм

Памылкі ў планаванні знаёмыя многім людзям. Мы прапускаем вызначаныя тэрміны, выдаём больш грошай, чым меліся, завальваем праекты і змагаемся з непрадбачанымі цяжкасцямі. Часам людзі кажуць: "На сённяшні розум я б так не зрабіў, але тады я і не думаў, што можа стацца". Адна з прычынаў "заваленых" жыццёвых экзаменаў – празмерна аптымістычнае стаўленне да рэчаіснасці. Сам па сабе аптымізм прыносіць шмат карысці як уладальніку гэтай якасці, так і свету. Менавіта аптымісты прымаюць смелыя рашэнні, займаюцца бізнэсам, працягваюць даследванні, кіруюць, рызыкуюць, натхняюць іншых.

Аднак, памылкі ў ацэньванні рызыкі могуць дорага каштаваць, асабліва ў "гульні з высокімі стаўкамі".Тым больш, калі гэтай стаўкай можа аказацца жыццё чалавека. Нядаўна я прачытала пра методыку Гэры Кляйна, якая называецца "прыжыццёвы эпікрыз". Яна не мае нічога супольнага з медыцынай і прызначаецца для арганізацый на парозе важных рашэнняў. Вось збіраюць усіх распрацоўшчыкаў праекта ў адным пакоі і прапануюць уявіць сабе, што рэалізацыя плана прывяла да катастрафічных наступстваў, і таксама просяць сфармуляваць прычыны такога выніку. Змяніўшы ракурс, людзі часта здольныя заўважыць пагрозы, якія не бачылі на стадыі планавання і агульнай веры ў перамогу.