Буднія дні

Не адразу я зразумела і прыняла думку, што "жыцце складаецца з будняў". Мне расказалі нядаўна, што менавіта так выказаўся адзін сталага веку святар на сустрэчы са сваімі сабратамі. На той момант, ён ужо ведаў, што яму жыць засталося не больш, чым гады два, і мог азірнуцца назад на пройдзены шлях.

Апошні крок

Вось, Я стаю ля тваіх дзвярэй.
Весела граю, а ты не танцуеш,
спяваю сумна, а ты не плачаш,
не тужыш,
не хапаешся за клямку,
каб хутчэй адчыніць.
Усе знакі, сляды і здарэнні,
як налепкі на сценах, вялі да Мяне.

Вочы адводзіш, бы чагосьці чакаеш.

То Я буду глядзець на цябе,
пакуль ты не зробіш гэты апошні крок
у абдымкі любові.

Жаль, які чакае запрашэння

Рэдкі дзень праміне без якіх-небудзь, хаця б маленечкіх, скаргаў, шкадаванняў, згрызотаў. Рэчаіснасць пераплеценая радасцямі і смуткамі, няпэўнасцю і вяртаннем спакою, незразуменнем і прабачэннем, удалымі спробамі і памылкамі. Мілым госцем з'яўляецца радасць, затое сум мае столькі абліччаў... Ёсць адзін жаль, настолькі далікатны, што не ўвойдзе без запрашэння, пастаіць на парозе ды адыходзіцца, калі дзверы зачыненыя. Гэта жаль за ўчыненае зло, якое ў пэўным моманце ўсведамляеш сабе. Можна заняцца апраўданнямі, і жаль, нібы згадзіўшыся, што нічога страшнага не адбылося, з кім не бывае, не пераступае мой унутраны парог. Нават ніколі не было цікава, куды ён дзяецца потым. Невядомая доля непрынятага дара...

Але любоў да таго, хто на гэты раз апынуўся пакрыўджаным маёй несправядлівасцю, фальшам, глупствам і таму падобнай ліхасцю, урэшце рэшт шырока адчыняе дзверы, каб упусціць гэты жаль у сэрца, не баючыся салёных рэк, якія заўсёды бруяцца побач з такім шкадаваннем. З ім часта рэчы пачынаюць звацца сваімі імёнамі, цверазее позірк на сябе і іншых, пачынаецца пошук спосабаў хоць неяк, хоць часткова і недасканала, усё выправіць, аднавіць, склеіць. Трэба сказаць, што без запрашэння гэтага жалю рэдкім госцем стане і радасць, шчырая і глыбокая, а фальшывая - ці некага весяліць?

А любоў да Таго, Хто кожны раз церпіць разам з пакрыўджанымі і крыўдзіцелямі, - на што ж яна здольная?

Сляды

За вокнамі – люты і вецер. Калісьці ў дзяцінстве гэта прадвесціла завеяную дарогу праз поле, не даўжэй за вярсту, якую цяжка было адолець, калі перад табой суцэльнае снежнае покрыва. Добра, калі перад табой хтосьці ўжо прайшоў і пратаптаў сцежку, ці хаця б пакінуў сляды ў глыбокім снезе. І вось чаму мне ўспомнілася ўсё гэта.
Адна малітва, што трапіла нядаўна на вочы, пачынаецца так:

У Твае сляды, Пане, я ўступлю,
бо яны - крыніца жыцця.
Па Тваіх слядах, Пане, буду крочыць,
бо яны - крыніца радасці...

Вельмі ясна я ўбачыла дарогу праз тое поле, калі наперадзе ішоў мой бацька, а я за ім - след у след. Ён захінаў мяне ад ветру, дапамагаў не набраць поўныя боты снегу і не асабліва змарыцца да шырокай дарогі. Татава "Ідзі па маіх слядах" азначала спагаду, клопат, імкненне зрабіць мой шлях лягчэйшым, бо ён, вядома, шкадаваў дзіця, якому трэба мясіць снег малымі нагамі.

9 гадзін цішыні

Фота са старонкі facebook.com/ZORNY.by

Што застанецца ад чалавека "у сухім астатку"? Нейкі шэры парашок? Прах, прыведзены ў рух таямнічай сілай, – ці можна так назваць чалавека? Дзівоснае падабенства да хлеба, дзеля якога мала змяшаць муку з вадой. Паасобку складнікі нічога не значаць, толькі праект, мару, перадумову чагосьці цудоўнага. Хлеб – над панамі пан, як казалі нашыя продкі. Гэтую прымаўку нагадаў на сваім майстар-класе Алесь Прышывалка, які выпякае "штукарскі хлеб" па старых рэцэптах.

Няма "сакрэтных інгрыдыентаў", усё надзвычай проста. На словах, на паперы, нават па назіраннях. Але спрабуючы атрымаць сапраўдны хлеб уласнымі рукамі, давядзецца аддаць працэсу шмат усяго жывога. Для закваскі трэба крыху вады, мукі, цёплага месца і некалькіх дзён, каб адбывалася ферментацыя. Тады яна дапамагае цесту "падыйсці", а хлеб будзе лёгкім і пульхным. "Жывая" закваска робіць цуд з мукой і вадой, каб усё разам стала цестам для выпякання. Вось яно, здаецца, дыхае ў дзяжы, напаўняючы памяшканне сваім смачным водарам.

Аблічча

У першым фільме па "Хроніках Нарніі" К.С.Льюіса ёсць вядомая сцэна, дзе Люсі амаль заснула пад гранне фаўна на дудачцы, што магло прывесці да бяды, але схамянулася, на долю секунды убачыўшы ў агні каміна львіную галаву. Фаўн жа расплакаўся ад шкадавання за свой намер выдаць Люсі Снежнай каралеве.

Якое ж аблічча можам убачыць мы, знясіленыя грахом, аспалыя ад калыханак, якія спяваем свайму сумленню? Або сярод хаосу і буры, калі не застаецца сіл на змаганне? Калі апускаем рукі і кажам: "здаюся", што б гэта ні значыла для людзей, якія давяраюць нам?

Нататкі да шэрых світанкаў

Штодзённасць – гэта танец чалавека і Бога. Адзін робіць крок наперад, а іншы – прымае і падтрымлівае гэты рух, той глыбокі рух сэрца, які апярэджвае чыны, словы і думкі. Крок назад. Крок наперад. І ёсць час на паўзы ў гэтым танцы: хвіліны цішыні, калі чалавек і Бог глядзяць адзін аднаму ў вочы.


Словы не павінны падбірацца, як пазлы, утвараць шчыльную карцінку без ніводнай дзіркі. Праз тыя трэшчыны і разломы, якія зіяюць у тканіне тэксту, пранікне святло. Магчыма. Надзея і шанец праліцца святлу.


Якім будзённым здаецца цуд няўдзячнаму сэрцу. Нібы так і трэба. Ну, так, было цяжка - і Бог памог. Хіба Ён не павінен быў? А хіба павінен?


"Калі мудрацы адыйшлі", трэба спадзявацца толькі на анёлаў.


Каб закваска змяніла муку з вадой у цеста для хлеба, яе спачатку трэба добра перамяшаць з гэтай мукой. Евангельскую закваску – з усім сваім жыццём, з марамі і дробязямі, ды так, каб не засталося "сухога месца" і пакінутых камочкаў. А потым чакаць у цішыні, і не губляць цяпло.


Бывае, стамляешся ад слоў. Ад інфармацыйных знешніх патокаў і ад унутранага агучвання думак, сумненняў, каментарыяў да ўсяго, што адбываецца, ды скаргаў на тое, чаго не здарылася. Павелічэнне колькасці слоў непазбежна вядзе да фальшы. Спачатку слова ці два, лёгкі дысананс, потым больш і больш, нібы разагнаную машыну крыху заносіць на паваротах. Але спыняцца нельга, бо немагчыма. А Езус прапануе спыніцца. Выйсці з машыны, пачакаць Яго. Дазволіць свету, клопатам, іншым аўтамабілям несціся далей, і толькі слухаць і глядзець.


Гэтае Божае "Нарэшце!" – паралітыку, якога прынеслі сябры, знойдзенай авечцы, адной з сотні, уваскрэсеным дзецям, і будучым вучням, якія першы раз зірнулі Езусу ў вочы, – усім доўгачаканым і доўгашуканым. Радасць сустрэчы.

Людзі як знаходкі

"Езус вырашыў пайсці ў Галілею і, знайшоўшы Філіпа, кажа яму: Ідзі за Мною" Ян 1,43

Дзе ж ён падзеўся, гэты Філіп? Дзе павінен быць, – там няма... Можа, на рабоце? Можа, на рынку? За сталом? Залежыўся на канапе? Ці стаіць у чарзе за нечым? Можа, лясы точыць? Няўжо – пад плотам? Ці за багатымі сценамі? А можа, у бядзе? А калі за гэтымі дзвярыма? Кажуць, вось толькі быў тут, але сышоў. Куды? Дзе ж яго шукаць?
Дзе ты, Філіп?..
Дзе ты, Адам?..
Дзе ты, чалавек?..

Ідзі за Мною.

...загадвалі яму, каб замоўк

У аповедзе пра сляпога з Ерыхона, які дакрычаўся да Езуса са сваёй бядой, часцей за ўсё задумваешся над верай і адвагай гэтага чалавека. Можа нават прымяраеш на сябе яго лахманы.

Сёння адна фраза, якая папярэднічала само Евангелле, прымусіла мяне ўбачыць сябе на іншым месцы. Але трэба пачаць крыху здалёк.

Пра падрыхтоўку да малітвы мы перыядычна чытаем ці чуем, але гэтаксама ж часта дазваляем сабе абмінаць усе магчымыя прэлюдыі, да чаго толькі ўдасца, у тым ліку да малітвы. Часу і так не хапае, трэба выкарыстоўваць яго на сапраўды неабходныя рэчы. Калі ж мы параўнаем глыбіню малітвы з нейкім падрыхтоўчым этапам і без яго, то напэўна заўважым розніцу, і трэба дазволіць, каб яна непакоіла нас і натхняла на свядомыя высілкі. Я не кажу пра спантанную малітву, але пра штодзённую, руцінную, але "салодкую" павіннасць.

Навучыць і прызвычаіць да падрыхтоўкі цела і розуму спрабуе сайт Прастора малітвы – www.prastoramalitvy.by. Там можна знайсці кароткія малітвы для падрыхтоўкі, дапаможнныя тлумачальныя тэксты, урывак Евангелля на кожны дзень і разважанне над ім, калі патрэбна нахненне для сваёй асабістай малітвы. Падрабязней пра Прастору малітвы.

Дык вось у адным з падрыхтоўчых этапаў я ўбачыла фразу "Навучы паважаць права на жыццё кожнага чалавека" і яшчэ падумала: здаецца ж, паважаю... І вось Евангелле, якое чытаецца сёння: "Яму сказалі, што гэта праходзіць Езус Назаранін. Тады ён закрычаў: Езусе, Сыне Давіда, змілуйся нада мною. Тыя, хто ішоў наперадзе, загадвалі яму, каб замоўк." Лк 18,35-43

Сляпы хацеў "зноў бачыць", хацеў вярнуць сабе тое жыццё, якое страціў, вярнуць сябе колішняга, сваіх блізкіх, дзённае святло і ясныя зоркі, здольнасць працаваць і быць шанаваным – безліч усяго, дзеля чаго варта было крычаць і не зважаць на загады тых, якія заціскалі яму рот.
Яны не забівалі яго, але адбіралі не толькі права на годнае жыццё, а нават права прасіць гэтага жыцця. Самі-то ішлі наперадзе, удалыя і прыстойныя.

Навучы, Пане, паважаць права на годнае жыццё іншага чалавека. Кожнага. Пачынаючы з сябе. А мы самі крычым Езусу аб сваёй бядзе ці шыпім на іншых, каб сядзелі ціха?

Кветкі на алтарах

Гербера на офіснай друкарцы, святло і цень, нябачны лёгкі пыл – кавалачак заканчэння працоўнага дня.

З кветкамі, святлом і пылінкамі, якія танцуюць у паветры свой лёгкі танец, у мяне звязаныя і ўспаміны дзяцінства. Пакуль я не пайшла ў школу, мяне, замест садку, пакідалі з пані Алінкай. Кветкі і прыбіранне астравецкага касцёла залежалі ад яе. Лепш сказаць, заўсёды чакалі яе. І яна прыходзіла, з гадамі ўсё павольней на балючых нагах, і сваёй працай “дапаўняла прапаведванне Евангелля”. У яе букетах, простых і густоўных, людзі бачылі прыгажосць і любоў Бога. Не толькі побач з пані Алінкай, але ад усяго яе жыцця было чуваць, што “Пан блізка”. Сярод савецкай зімы і цемры яна сведчыла пра Яго. Ці расстаўляла яна на алтарах кветкі, ці штосьці гатавала, ці збірала архівы, ці захоўвала касцельныя таямніцы, ці спакойна настаўляла такое распешчанае дзіця, як я, ці зменьвала ваду ў вазах, ці цярпліва зносіла крыўды і плёткі – ва ўсім была гэтая блізказць Бога, якую шукаем і не заўважаем адначасова.

Адзін з самых яскравых вобразаў, якія засталіся з дзяцінства – заканчэнне ранішняй святой імшы ў будні дзень. Сонечныя промні падаюць з высокіх вокнаў на сярэдзіну касцёла, у іх святле зіхацяць пылінкі, патрывожаныя рухамі людзей. Тата грае на фісгармоніі знаёмую песню, я цярпліва, наколькі гэта магчыма, чакаю, пакуль усё скончыцца. Бо тады ў пустым гулкім касцеле мы з пані Алінкай будзем збіраць усе вазы ля бочных дзвярэй, і пасля малапрыемнага мыцця вазаў і прыбірання звялых букетаў (хаця ці я там памагала?..), я буду назіраць, як з кіпаў розных кветак, прынесеных парафіянамі, яна будзе ствараць прыгажосць і гармонію на хвалу Божую.

Сцежкі для босых ног – пра такіх людзей, як яна; мая ўдзячнасць, што расце з гадамі – таксама. І ўсё больш натрэнтнымі робяцца пытанні пра сэнс, вынікі і ўздзеянне маёй працы, майго жыцця, маёй прысутнасці побач з іншымі людзьмі, ды не знаходзяцца яскравыя адказы.