Забытае. Кнігі альбо працадні

У адным пакуначку ляжалі ў бабулі Браніславы побач дзве эпохі: 1925 год і 1961. З першай захаваліся карткі з бібліятэкі. Па якой прычыне, невядома, але засталіся некалькі невялічкіх аркушаў: "Прашу пазычыць мне кнігу..." і "Вяртаю кнігу..." Пад лінейку чырвоным адведзены таблічкі, відаць імкненне да акуратнасці... Напісана не бабунінай рукой. Вось скан чатырох з такіх картак:

І другая эпоха: нечыя працадні ў калгасе... Магчыма, майго бацькі ці дзеда Вінцэнта. Поўная супрацьлегласць. Абы-якія карткі, памылкі, нядбайнасць, і такая тужлівая бессэнсоўнасць... Голад і нявыкрутка стаяць за імі. Нездарма дзядуня часта мусіў выбірацца на заробкі.

"Адкуль жа ў Цябе вада жывая?"

Вадзіца чыстая, халодная...
Каб астудзіць гарачыя галовы, згасіць полымя нянавісці, змыць бруд, а галоўнае – напаіць сасмяглых, стомленых варажнечай людзей...

Езус сказаў ёй у адказ: «Кожны, хто п’е гэтую ваду, зноў адчуе прагу. А хто б піў ваду, якую Я дам яму, не зазнае смагі навекі; а вада, якую дам яму, стане ў ім крыніцай вады, якая цячэ ў жыццё вечнае». Ян 4, 13-14

Маёвая

Pieśnią wesela witamy,
O Maryjo, miesiąc Twój!
My Ci z serca cześć składamy,
Ty nam otwórz łaski zdrój.
W tym miesiącu ziemia cała
Życiem, wonią, wdziękiem lśni.
Wszędzie Twoja dźwięczy chwała,
Gdy majowe płyną dni ...
 
Гэтую песню я добра памятаю з дзяцінства, яе часта спявалі падчас маёвых набажэнстваў. На гэтым тыдні я знайшла на гарышчы з дзесятак старых занядбаных папер, яны аказаліся маленькай часткай страчанага архіва, які старанна збірала татава мама .

Пісаць пра гэтыя папяровыя сведчанні мінулага стагоддзя мне хочацца з маёвай радаснай песні, запісанай рукой бабуні Браніславы Манчынскай. Пэўна і ў вашых бабуль знойдуцца такія сшытачкі з перапісанымі малітвамі, песнямі, апокрыфамі, якімі яны дзяліліся адна з адной, і бераглі, нібы нейкі скарб...

Тым, якія страцілі сваю надзею і сваё валадарства

Так кажа Пан:
Я звяртаюся да цябе, маё любае дзіця,
Таму што твае малітвы і твае нараканні
дасягнулі маіх вушэй:
"Божа мой, чаму мяне пакінуў?.."
Як злодзей, уночы,
гаспадар вінаградніка адведаў сваю ўласнасць,
падрэзаў галінкі,
спаліў няплодныя бутоны.
Вось ён, без ззяння і славы,
без прывабнага выгляду,
нібы ўдараны перуном Божым
і знішчаны з зямлі жывых.
Гледзячы на цябе, сябры высміхалі тваё цярпенне:
ківалі галовамі, кажучы:
"Хваліўся Богам! Няхай Бог яго збавіць!"
...Ці ж бы Айцец мог забыцца
пра плод сваёй любові?..
То адчыні ж свае вушы на агонь маіх слоў,
каб я залячыў твае раны,
і аддай мне сваю веру,
каб падняць цябе з зямлі,
бо ты страціў усю надзею.
– Так кажа Пан –
Панясеш маю надзею.
Напішу маё імя на тваіх ранах,
і яны расцвітуць,
як ружы вясной.
Новымі сокамі напоўняцца твае бутоны,
каб прынесці багаты плён.
Учыню цябе маім сведкам.
Назаву цябе: "Мой Світанак і мая Радасць".
Зноў мой народ наблізіцца да твайго дому,
стане тваёй крэпасцю.
Як нашыйнік, атуліць цябе хвалой.
І загучыць голас:
"Прыйдзіце ўбачыць цуды Пана!
Выбраў слабога, каб быць нашай сілай,
перамяніў яго цярпенне ў гімн любові!"
І скажаш тады сабе ў сэрцы:
"Адкуль прыйшло да мяне гэтае другое жыццё,
да мяне, высмаглага і пакінутага?
Хто напоўніў мяне шчасцем?
Благаслаўлёны будзь, о, Пане,
Які адчыніў сваё валадарства
ўсім тым, якія згубілі свае!"

ks.Hilaire Léonard-Etienne

Пераклад з польскай мовы.
 З блогу сястры Малгажаты Хмялеўскай
Вельмі... Але, магчыма, я зрабіла пераклад з перакладу.

Адзінка

Што такое адзін чалавек? Што ён можа? Што значыць адзін з сотні? Адна манетка ў параўнанні з дзесяццю? Адзінка выглядае зусім мізэрнай на вялікай схеме рэчаіснасці...

Але паглядзім з іншага боку: адзін гол, які прыносіць перамогу,  адно слова, з якога пачалося прымірэнне, адно новае жыццё, непаўторнае і каштоўнае,... Столькі важных імгненняў існуюць у адзінкавым экземпляры. А калі мы кагосьці моцна любім?

У вачах Божых кожны чалавек мае вялікую вартасць. Аднаго па адным Езус лячыў людзей ад хвароб. Аднаго па адным Ён кліча нас да больш глыбокай сувязі са Святой Тройцай. Аднаго па адным запрашае на Вячэру. Збавіў свет Ён Адзін – Езус Хрыстус.

Дзеля адной авечкі, якая згубілася, Ён ідзе ў далёкі шлях і нясе знойдзеную на Сваіх плячах. Толькі Ён ведае, чаго гэта каштуе. Як тая жанчына, што ператрэсла ўсю хату, шукаючы драхму, Ён гатовы шукаць нас па заблытаных лёсах. З прычыны навяртання (усяго толькі!) аднаго грэшніка пачынаецца на нябёсах вялікая радасць.

Адзінка можа шмат чаго змяніць у лепшы бок, і прыкладаў кожны з нас ведае шмат. Адкрываючы ж сваю ўнікальнасць, трэба вучыцца цаніць і вялікую каштоўнасць сваіх бліжніх. Перад вачамі Божымі няма натоўпаў.

Маскі

У пачатку зімы Янка прынесла з заняткаў па выяўленчаму мастацтву гэту прыгожую маску. Не ведаю, як, але нават 7-гадовыя дзеці на тых занятках могуць зрабіць нешта падобнае.


Некаторыя дарослыя думаюць, што яны ўмеюць вырабляць маскі і насіць іх так, нібыта іх няма. І прыгожыя там ёсць, і ўпэўненыя, і добрыя, і са стразамі, і паважныя... Нутро адных людзей выдае іх жа язык, а многіх дэмаскуюць учынкі. Але прафесіяналы маскіроўкі ведаюць, што ў масак – пустыя вачніцы. Таму вочы не хлусяць. Кажуць, калі чалавек адводзіць позірк і пачынае ўглядацца ў правы верхні кут – збіраецца штосьці змахляваць. А народная прымаўка кажа, што вачэй пазычыць можна – у сабакі. Сорамна людзям паказацца, дык вочы пазычыў – і нармальна.

Вочы... Вокны... Каб не бачыць залішне, часам, адводзіш позірк.

Кава без цукру

На мінулым тыдні я сядзела побач з чалавекам, які нядаўна страціў вельмі блізкага чалавека. Ён папрасіў чорнай гарбаты, сабе я ўзяла каву. Не хацелася дадаць цукар, засталося некранутым печыва. Мы гаварылі пра нейкія падзеі і справы, але найбольш адчувальнай была  цішыня, якая стаяла за словамі. Побач з трагедыяй імкнешся хоць крыху злагодзіць чужы боль, шукаеш спосаб "паднесці" той цяжар, які лёг на плечы іншаму чалавеку, цешышся, калі можаш нешта зрабіць. Не заўсёды гэта магчыма... І тады застаецца горкая кава, цішыня, прысутнасць.

...

І вось дзень за днём праходзіць Вялікі пост, які павінен быць часам падвышанай адчувальнасці да цяжараў нашых бліжніх, да Хрыстовага Крыжа, да свайго ўнутранага жыцця. Мне думаецца, што сярод нашых велікапосных пастаноў і ахвяр павінна быць хаця б адна своеасаблівая "кава без цукру" дзеля Езуса, якая ідзе з глыбіні сэрца. Ці сапраўды мы падыходзім бліжэй да Яго за гэты час? Гэта вельмі асабістая справа, скажаце вы, і будзеце мець рацыю. Справа зачыненых пакояў, глыбокай малітвы, прабывання побач з Тым, Хто з-за любові выбраў крыжовую смерць. Каб мы мелі жыццё... Напоўненае чым?.. Яшчэ ёсць час для асабістых пытанняў Укрыжаванаму.

Малітва караля акрыляе народ

Калі зусім робіцца сумна, успамінаецца Вільня. Яе не так шмат у маім жыцці, але яна затое – з тых рэчаў, з якіх складаецца мой падмурак. У рэшце рэшт заўсёды да іх вяртаешся.

І сёння трапілі на вочы здымкі 8-гадовай даўніны. Марозны студзень, нашыя чырвоныя насы, блакітнае чыстае неба, Вострая брама, старыя вулічкі, утульныя кавярні...

І вось віленская катэдра. Капліца святога Казіміра.

Звеставанне. Фрэска з львоўскага армянскага храма

Сёння яскрава ўспамінаецца гэтая фрэска са старадаўняй армянскай царквы ў Львове. Ніякія здымкі, канешне ж, не перадаюць таго ўражання, якое робіць сузіранне роспісаў сцен. Нават 3D-панарама.
Тонкія лініі, лёгкасць, глыбіня колераў, прыгажосць... Калі я там была, якраз каля алтара спяваў хор: гэта былі жанчыны ў чырвоных доўгіх сукенках, такія ж загадкавыя, як і сама царква.
Чым больш дэталяў я заўважала, тым даўжэй хацелася пабыць побач, асабліва чамусьці са "Звеставаннем". І незямны Анёл, і ціхая Марыя, і крыжовы шлях, у які ўжо вырушыў Хрыстос – усё адбываецца тут і зараз.



Калі будзеце ў Львове, абавязкова зайдзіце, іншыя роспісы таксама "трымаюць" пры сабе.
 Вось тут – нечый альбом фотаздымкаў.

І цытата:
"Розписи стін в стилі Модерн для Вірменського собору, в період з 1925 по 1929 рр., виконав художник Ян Генрик Розен. Він продемонстрував майстерне володіння рисунком та кольором. Вірменський архієпископ Юзеф Теодорович був персоною суперечливою, серед його рис були надзвичайна сміливість і харизматичність. Він замовив розписи цього собору, хоча й обдарованому, але зовсім невідомому на той час художникові-містику. У підсумку вийшло щось неймовірне. Фрески Розена стали, якщо не найціннішим елементом цієї споруди, то точно найефектнішим." Чытаць больш.

Рэалізм

Ёсць такая байка, што адна жанчына прыйшла да святара і пытаецца:
– Якую мне пастанову ўзяць на Вялікі пост? Ад чаго мне, ойча, адмовіцца?
– Не абмаўляй нікога, – кажа той у адказ. – Хай будзе ў цябе пост на плёткі.
Разважала жанчына нядоўга:
– О, не. Гэта зацяжка. Лепш адмоўлюся ад шакаладу.

Гэта я не да таго, што мы пляткуем, як дыхаем. Тая жанчына хоць не зрабіла вялікія вочы: "Я? Абмаўляю? Што вы!"

Мне здаецца, падобная прапанова часта гучыць з вуснаў святароў. Цікава, хто-небудзь згадзіўся/згадзілася "падпісацца"? Гэта ж трэба яшчэ датрымаць...