Калі ёсць з кім пагаварыць

Майсей пачуў з сярэдзіны куста голас Пана і сказаў Яму: Вось я прыйду да сыноў Ізраэля і скажу ім: Бог айцоў вашых паслаў мяне да вас. А калі яны спытаюцца ў мяне: Якое ў Яго імя? Што адказаць мне ім? Тады сказаў Бог Майсею: Я ЁСЦЬ, ЯКІ ЁСЦЬ. І сказаў: Так скажаш сынам Ізраэля: ЯКІ ЁСЦЬ паслаў мяне да вас. (Кніга Зыходу

"Перамяненне" Lewis Bowman

Як зразумеў адказ Бога Майсей? Немагчыма сказаць, бо і разуменне кожнага з нас змяняецца на працягу жыцця. Імя адкрыта, ды хто можа змясціць яго? Гэтым летам дыялог паміж Масеем і Богам набыў для мяне нечаканую інтанацыю. На пятнаццатым звычайным тыдні літургічнага году, калі выпадае чытанне гэтага ўрыўка, я гасціла якраз у мамы. І яе голас рэхам прагучаў у адказ дзесьці ўнутры мяне. Вось у чым справа. Колькі сябе помню, калі мама або тата шукалі адно аднаго, то заходзячы ў хату, пыталіся "Ты ёсць?" Часцей за ўсё, здагадка была трапнай, і тата, напрыклад, адгукаўся, што ёсць. Тады мама пачынала гаварыць, што хацела сказаць, ці раіцца аб нечым, ці задаваць (не заўсёды зручныя) пытанні. Пачыналася размова, карацей кажучы. Нас, дзяцей, бацькі гэтаксама гукалі, але, вядома, не так сабе пагаварыць, а з нейкай просьбай, упамінам ці пытаннем: "Чаму нічога не еўшы сядзіш?" Так, інтанацыя адрознівалася, і пасля смерці таты яна засталася толькі ў памяці дзяцінства.

Дождж для несправядлівых

"Любіце ворагаў вашых і маліцеся за тых, хто пераследуе вас, каб сталіся вы сынамі Айца вашага, які ў нябёсах." Мц 5, 44

Трэба прызнаць, што часцей сустрэнеш пошук адказу на пытанне "Хто мой бліжні?", чым "Хто мой вораг?" І гэта правільна, бо добра задумаўшыся над тым, хто з'яўляецца бліжнім, людзі прыходзяць да высновы, што ворагаў цяжка знайсці. Але вось я гляджу на гэтыя словы Езуса і ўсё ж задаю пытанне: каго Ён мае на ўвазе? Я не ведаю. Верагодна, звяртаючыся да мяне, менавіта тых, каго я лічу сваімі ворагамі. Каму мне хочацца сказаць "Стоп!" Чыйму існаванню мне хочацца не спрыяць, а зусім наадварот. На каго я скарджуся сабе, іншым, Богу, ды яшчэ з цьмяным падазрэннем, што гісторыкі не ўсіх ворагаў дагледзелі, палітолагі не вельмі дакладна акрэслілі, а бацькі не ўсё расказалі.

Даць імя смутку

"А Езус пазнаў, што хацелі ў яго спытаць, і сказаў ім: Распытваецеся адзін у аднаго пра тое, што Я сказаў: Яшчэ крыху і вы не ўбачыце Мяне, і хутка зноў убачыце Мяне? Сапраўды, сапраўды кажу вам: вы будзеце плакаць і галасіць, а свет будзе радавацца. Вы будзеце смуткаваць, але смутак ваш зменіцца ў радасць." Ян 16, 19-20

У стане няпэўнасці адны пытанні цягнуць за сабой наступныя, а заслона над будучым не становіцца больш празрыстай. У каго пра Настаўніка маглі спытацца вучні, як не адзін у аднаго? Самі сабе былі экспертамі. Але шматлікія абмеркаванні Ягоных слоў не прыносілі чамусьці супакой. Таму яшчэ раз спачатку: Што значыць "яшчэ крыху"? Не ўбачым – і зноў убачым... Як Ён пойдзе да Айца, калі казаў, што Ён і Айцец адно? А з намі што будзе?

Езу, куды Ты пойдзеш, маючы перад сабой гэтыя вочы, у якіх такая насцярожанасць і страх? Як Ты пакінеш вучняў, калі вера толькі-толькі пачала распраўляць ім крылы? Як Ты выпусціш іх са Сваіх рук нават на кароткі час? Што з імі будзе?

Спевы і гукі

У самым пачатку красавіка было некалькі цёплых дзён. А раніцы тады былі таксама сонечныя і вясёлыя. Мы бралі равары і каталіся па наваколлі: па вясковых вуліцах, палявых дарогах, лясных сцежках. І быў адзін момант, калі я проста стаяла тварам да сонца, заплюшчыўшы вочы. Некалькі хвілін прыслухоўвалася да гукаў вясновай раніцы. За спіной размерана і павольна хтосьці тынкаваў сцяну новага дома. Па дарозе ляцелі адна за адной машыны. Гагаталі гусі, раз пораз клікаў гаспадара конь на выпасе. Усе асобныя і рэзкія гукі патаналі ў няспынным лагодным спеве птушак. З іх галасамі цёплыя сонечныя промні на маім твары пранікалі глыбока ўнутр, асвятляючы нават самыя аддаленыя яе закавулкі. Калі раптам моўкла адна птушачка, хацелася зноў яе пачуць, хоць дакладна я не ведала, ці адрозню я ейны спеў ад іншых. Але галасы нашых сяброў мы помнім і ведаем вельмі добра. Часам яны змаўкаюць надоўга, а мы нібы не адчуваем гэтага. Адкладаем тэлефанаванні і лісты, пакуль... Аж пакуль не будзе зусім позна. Ці тужыць Бог па нашых галасах, калі мы сціхаем у сваіх кутках, перабіраючы нейкія справы і трывогі? Ці адчувае Ён нястачу асобнага сціплага спеву сярод шматлікіх хораў праслаўлення? Той раніцай я ведала, што ТАК.

Буднія дні

Не адразу я зразумела і прыняла думку, што "жыцце складаецца з будняў". Мне расказалі нядаўна, што менавіта так выказаўся адзін сталага веку святар на сустрэчы са сваімі сабратамі. На той момант, ён ужо ведаў, што яму жыць засталося не больш, чым гады два, і мог азірнуцца назад на пройдзены шлях.

Апошні крок

Вось, Я стаю ля тваіх дзвярэй.
Весела граю, а ты не танцуеш,
спяваю сумна, а ты не плачаш,
не тужыш,
не хапаешся за клямку,
каб хутчэй адчыніць.
Усе знакі, сляды і здарэнні,
як налепкі на сценах, вялі да Мяне.

Вочы адводзіш, бы чагосьці чакаеш.

То Я буду глядзець на цябе,
пакуль ты не зробіш гэты апошні крок
у абдымкі любові.

Жаль, які чакае запрашэння

Рэдкі дзень праміне без якіх-небудзь, хаця б маленечкіх, скаргаў, шкадаванняў, згрызотаў. Рэчаіснасць пераплеценая радасцямі і смуткамі, няпэўнасцю і вяртаннем спакою, незразуменнем і прабачэннем, удалымі спробамі і памылкамі. Мілым госцем з'яўляецца радасць, затое сум мае столькі абліччаў... Ёсць адзін жаль, настолькі далікатны, што не ўвойдзе без запрашэння, пастаіць на парозе ды адыходзіцца, калі дзверы зачыненыя. Гэта жаль за ўчыненае зло, якое ў пэўным моманце ўсведамляеш сабе. Можна заняцца апраўданнямі, і жаль, нібы згадзіўшыся, што нічога страшнага не адбылося, з кім не бывае, не пераступае мой унутраны парог. Нават ніколі не было цікава, куды ён дзяецца потым. Невядомая доля непрынятага дара...

Але любоў да таго, хто на гэты раз апынуўся пакрыўджаным маёй несправядлівасцю, фальшам, глупствам і таму падобнай ліхасцю, урэшце рэшт шырока адчыняе дзверы, каб упусціць гэты жаль у сэрца, не баючыся салёных рэк, якія заўсёды бруяцца побач з такім шкадаваннем. З ім часта рэчы пачынаюць звацца сваімі імёнамі, цверазее позірк на сябе і іншых, пачынаецца пошук спосабаў хоць неяк, хоць часткова і недасканала, усё выправіць, аднавіць, склеіць. Трэба сказаць, што без запрашэння гэтага жалю рэдкім госцем стане і радасць, шчырая і глыбокая, а фальшывая - ці некага весяліць?

А любоў да Таго, Хто кожны раз церпіць разам з пакрыўджанымі і крыўдзіцелямі, - на што ж яна здольная?

Сляды

За вокнамі – люты і вецер. Калісьці ў дзяцінстве гэта прадвесціла завеяную дарогу праз поле, не даўжэй за вярсту, якую цяжка было адолець, калі перад табой суцэльнае снежнае покрыва. Добра, калі перад табой хтосьці ўжо прайшоў і пратаптаў сцежку, ці хаця б пакінуў сляды ў глыбокім снезе. І вось чаму мне ўспомнілася ўсё гэта.
Адна малітва, што трапіла нядаўна на вочы, пачынаецца так:

У Твае сляды, Пане, я ўступлю,
бо яны - крыніца жыцця.
Па Тваіх слядах, Пане, буду крочыць,
бо яны - крыніца радасці...

Вельмі ясна я ўбачыла дарогу праз тое поле, калі наперадзе ішоў мой бацька, а я за ім - след у след. Ён захінаў мяне ад ветру, дапамагаў не набраць поўныя боты снегу і не асабліва змарыцца да шырокай дарогі. Татава "Ідзі па маіх слядах" азначала спагаду, клопат, імкненне зрабіць мой шлях лягчэйшым, бо ён, вядома, шкадаваў дзіця, якому трэба мясіць снег малымі нагамі.

9 гадзін цішыні

Фота са старонкі facebook.com/ZORNY.by

Што застанецца ад чалавека "у сухім астатку"? Нейкі шэры парашок? Прах, прыведзены ў рух таямнічай сілай, – ці можна так назваць чалавека? Дзівоснае падабенства да хлеба, дзеля якога мала змяшаць муку з вадой. Паасобку складнікі нічога не значаць, толькі праект, мару, перадумову чагосьці цудоўнага. Хлеб – над панамі пан, як казалі нашыя продкі. Гэтую прымаўку нагадаў на сваім майстар-класе Алесь Прышывалка, які выпякае "штукарскі хлеб" па старых рэцэптах.

Няма "сакрэтных інгрыдыентаў", усё надзвычай проста. На словах, на паперы, нават па назіраннях. Але спрабуючы атрымаць сапраўдны хлеб уласнымі рукамі, давядзецца аддаць працэсу шмат усяго жывога. Для закваскі трэба крыху вады, мукі, цёплага месца і некалькіх дзён, каб адбывалася ферментацыя. Тады яна дапамагае цесту "падыйсці", а хлеб будзе лёгкім і пульхным. "Жывая" закваска робіць цуд з мукой і вадой, каб усё разам стала цестам для выпякання. Вось яно, здаецца, дыхае ў дзяжы, напаўняючы памяшканне сваім смачным водарам.

Аблічча

У першым фільме па "Хроніках Нарніі" К.С.Льюіса ёсць вядомая сцэна, дзе Люсі амаль заснула пад гранне фаўна на дудачцы, што магло прывесці да бяды, але схамянулася, на долю секунды убачыўшы ў агні каміна львіную галаву. Фаўн жа расплакаўся ад шкадавання за свой намер выдаць Люсі Снежнай каралеве.

Якое ж аблічча можам убачыць мы, знясіленыя грахом, аспалыя ад калыханак, якія спяваем свайму сумленню? Або сярод хаосу і буры, калі не застаецца сіл на змаганне? Калі апускаем рукі і кажам: "здаюся", што б гэта ні значыла для людзей, якія давяраюць нам?