Каб бачыць

Калі Езус выходзіў з Ерыхона

са сваімі вучнямі і з вялікім натоўпам,

Бартымэй, сын Тымэя,

сляпы жабрак,

сядзеў ля дарогі. 

(Мк 10,46)

Гэты ўрывак можна чытаць, як верш, глядзець, як фільм, перажываць, як раман аб трагедыі і выратаванні. Тымчасам, апыніся мы там, на ерыхонскай дарозе, якая верагоднасць таго, што ўвогуле звярнулі б увагу на сляпога жабрака? Ці прыйшло б у галаву спыніцца, уяўляючы, як гэта – страціць зрок? Як ён жыве ў цемры, поўнай небяспек і пагроз, у няпэўнасці і галечы? Здавалася б, можна падыйсці бліжэй, пільна паўглядацца, не баючыся праніклівага позірку ў адказ. Ды толькі цяжка пазбавіцца ад уражання, што ён чуе не толькі гукі, але і думкі, і ведае свет намнога лепей за нас, відушчых, якія альбо стараюцца не глядзець у ягоны бок, альбо хутчэй кінуць дробны грош і адыйсціся. 

Прапаную іншы ракурс. Давай уявім сабе, як сядзім на падлозе ў сваёй хаце, у офісе ці ля прыпынку, як глядзім на людзей знізу ўверх, як жыццё абмінае нас, абыходзячыся без нашага ўдзелу. Але чакай – вочы! Трэба шчыльна заплюшчыць вочы і застацца без інфармацыі, якую мозгу дае зрок… Цяпер можна адчуць рэха таго ўзбочча, на якім сядзеў Бартымэй, сын Тымэя.

Паслухай, а можа так яно з намі і ёсць час ад часу? Цемра закрывае ўсё добрае ў жыцці, хавае твары людзей, знаёмыя абрысы дамоў, забірае радасць. І тады спрабуем нажабраваць хоць цень любові, кавалачак цяпла, адзін спагадны позірк, хвіліну спакою. А калі не атрымліваем, то… крычым? Ці ўжо свет сцішыў нас, і мы знямелі?

Бартымэя не змаглі суняць, калі ён крычаў сваё: “Сыне Давіда…” У яго ўвогуле ёсць чаму павучыцца. Можа і добра, што быў ён жабраком, літаральна не меў нічога, седзячы ў пыле, які ніякім чынам не трымаў яго. Сапраўды, больш жалосным быў бы выгляд чалавека прывязанага, нібы сабака, вартаваць чужую маёмасць. “Пане, я б пайшоў да Цябе, але ланцуг…”  Зрэшты, і такую гісторыю запісалі евангелісты.

Бартымэй жа скідвае нават вопратку, калі яму сказалі: “Смялей, уставай, Ён кліча цябе”. Аголеныя дрэвы ў лістападаўскай шэрані за акном надаюць гэтаму жэсту яшчэ большую вымоўнасць. Жабрак пакідае ўсё, што неяк ахінала яго, бараніла ад холаду, прыкрывала ад людскіх вачэй. Ён не бярэ з сабой нічога, акрамя сябе. Ён нібы рыхтуецца ўступіць у штосьці зусім новае, куды трэба ўваходзіць безабаронным, уразлівым, адкрытым. Зусім як дрэвы – у зімовую пару. Яны ўжо зараз у чаканні вясны. Нам бы такую пэўнасць…

І такую веру, як у Бартымэя. Ён ведаў, што прасіць і ў каго. Не пажыццёвы пансіён ці багатую міласціну, ці яшчэ якую кампенсацыю за страчаны зрок. Усё гэта было б хлуснёй і пустаслоўем. А ён быў шчыры ў тым, што рабіў, ды быў такога чыстага сэрца, што ўбачыў Бога сваімі вачамі.

Прыйдзе хвіліна – кожны з нас адчуе гэтае запрашэнне: “Ён кліча цябе”. Нашае цела закрые вочы, і мы нічога не возьмем з сабою, як бы ні хацелі. Хіба што прадчуванне вясны ды жаданне ўвайсці за Езусам у вечнае жыццё.