Выпрабаванне

"Настаўнік, гэтую жанчыну злавілі на чужалостве. У Законе ж Майсей наказаў нам каменаваць такіх. А Ты што скажаш?" Яны казалі гэта, бо выпрабоўвалі Яго, каб мець у чым абвінаваціць Яго.  

Адказам было маўчанне. Абаронцы Закона пыталіся зноў і зноў, крык нарастаў, "але Езус, схіліўшыся, пісаў пальцам на зямлі". Напэўна, ім хацелася хаця б убачыць Яго вочы, каб па-свойму растлумачыць позірк, ды была толькі рука, якая крэсліла штосьці нябачнае на зямлі. 
 
А жанчына – каго яна насамрэч хвалявала? Так, яна важная для Езуса, для Яна евангеліста, для нас, якія чытаюць урывак пра чужаложніцу, але не для натоўпу, які прывёў яе, паставіў пасярэдзіне і акружыў шчыльным колам, іх мэтай было выпрабаванне Настаўніка. Ёсць сумневы, што і для тых мужчын: мужа і яго суперніка, яна не была толькі рэччу, належнай і пажаданай, прадметам суперніцтва. І ўрэшце рэшт яна сталася прычынай ганьбы, крыўды, падзелу. Такія канфлікты могуць разрасціся да непрадбачаных памераў, будуць пакутаваць шматлікія людзі, і доўга не будзе спакою. І ўсё з-за каго? Здаецца, сапраўды, Майсей ведаў, хто ўсяму вінны. І няхай лепш толькі яна, чым... 

 Але пакуль Езусава рука яшчэ піша па зямлі, задумаемся: ці Закон у тым, каб кожны ведаў, як "правільна" забіваць чалавека? Ці ўсё ж Закон - у любові да Бога і бліжняга, у беззаганнасці перад Абліччам Пана? Хто ж нас настолькі палюбіў, што не мае граху? Хто выканаў Закон так дасканала, каб магчы асуджаць іншых на смерць? Хай жа гэты беззаганны кіне першы камень. Езус сказаў гэта так, што ў натоўпе ўсе пачулі. Не засталося нікога. Значыць, усё ж не Майсей выдаў смяротны прысуд, але сэрцы пераследнікаў. А Той, хто меў права дамагацца выканання Закона, пацвердзіў, што не жадае смерці грэшніка, каб усё выправіць. Навярніся і жыві, ідзі наперад. На што гэта будзе падобна, немагчыма сказаць – у кожнага прабачанага грэшніка свая гісторыя.

Ахвярай натоўпу стане сам Езус, Бязвінны, – за ўсіх асуджаных і суддзяў, ахвяр і ганіцеляў, за тых, хто  першым крычыць: "Укрыжуй!" ці хапаецца за камень, каб хутчэй "вырашыць праблему", забываючыся, што гэта ілюзія. Усё вырашыў Езус, не мы. Нам трэба толькі жыць, наследуючы Яго.

"Высокія" парогі дому Айца

"І пачалі весяліцца." Так заканчваецца гісторыя пра марнатраўнага сына і пачынаецца аповед пра старэйшага. Пасля гэтай фразы міжволі ўсміхаешся, рэдка аж так яўна, але недзе ўнутры то заўсёды, нібы душа чуе гукі той "музыкі і танцаў" і імкнецца далучыцца да агульнай весялосці: "Сын мой ажыў, знайшоўся!"

"А старэйшы сын ягоны быў на полі." Жыццё малодшага і старэйшага мела такі розны рытм... Цалкам можа быць, што з самага дзяцінства. Мы добра ведаем, што малодшы паспеў за кароткі час нарабіць, колькі перадумаць, з якіх вышыняў упасці, вярнуцца ў бацькоўскі дом з апошніх сіл, без прэтэнзій на сыноўства, толькі на прабыванне недзе паблізу ад бацькі, каб хоць не галадаваць, не памерці. Можа толькі глянуць здалёк на родны дах, на ганак, з якога калісьці збягаў так хутка, пакідаючы дом... Але ён трапляе ў абдымкі свайго бацькі. Мы нават губляем яго з вачэй у гэтых абдымках прабачэння і радасці.

Заручыны

Вось прывяду няверную абранніцу ў пустыню
і буду прамаўляць да яе сэрца.
І там заспявае яна,
як у дні маладосці сваёй
і як у дні выйсця свайго з зямлі егіпецкай.
І ў той дзень, — кажа Пан, —
ты будзеш клікаць Мяне «Муж мой»,
і не будзеш больш звяртацца да Мяне «мой Баал».
Я заручуся з табою навекі;
заручуся з табою ў справядлівасці і правасуддзі,
у міласці і міласэрнасці.
Заручуся з табою ў вернасці,
і ты пазнаеш Пана.

Ос 2, 16. 17b–18. 21–22

Абранніца, якая стала нявернай... Тая, што смяялася і спявала, танцавала і не адводзіла вачэй, паступова (ці раптам) стала глядзець у іншы бок, у розныя бакі. Пачала слухаць то адных, то другіх, займацца то тым, то гэтым, шукаючы наталення, і не ведаючы спакою. Стомленая, маўклівая, нібы чужая... "Ці ёсць у яе муж?" - спытайся. Яна пачне ўспамінаць: "Ці быў?" І будзе пазбягаць позірку, вымыкацца з размовы, ляцець да сваіх клопатаў, бясконцых спраў.  

Муж урэшце возьме яе за руку, словам ці рухам павядзе як мага далей – ад усёй той мітусні, нейкіх дзіўных навін, гучных галасоў, супярэчлівых патрэб, журбы і самоты. Усё застанецца ззаду, а наперадзе будзе цішыня і пустыня, якая свеціцца ад сонца, ад зор, ад "схаваных крыніц". Будзе адзін голас, адно жаданне, адзін адказ, а знакаў Любові – больш, чым пясчынак да небакраю. І тады, ёсць надзея, што яна пачне слухаць, глядзець, думаць і верыць у гэты спакой, у прыгажосць, у прыняцце, у вернасць. І вочы, і біццё сэрца, і спеў, і танец – усё вернецца. І можна будзе, нарэшце, пагаварыць. 

З дня на дзень

Гэтае няспыннае стваранне шансаў для адказу і можна назваць тым, што найперш робіць Стварыцеля і Нябеснага Айца "дасканалым". З разважанняў на сайце "Прастора малітвы"

даць магчымасць вярнуцца
таму, хто сышоў,
ухіліўся з дарог, 
так далёка застаўся,
прылёг
адпачыць,
каб ужо перастаць можа нават
быць

часам так карціць сысці
з гэтых вузкіх сцяжын,
і сабе мы даруем, а іншым...

а бывае наадварот,
занятыя толькі сабой,
аднымі сабой ізноў,
не бачым 
нічога па-за, па-над і звыш,
нікога – за крок, за ўздых.

а трэба ствараць ім шчыліны,
хады і пралазы
ды адчыняць вокны,
дзверы і брамы,
каб заўжды меліся шанцы
для адказу
і абдымкаў вяртання.

Вернасць, якая вытрывала ноч

Бэтлеемскую ноч мы называем ціхай; першы крык Божага Дзіцяці прынёс зямлі супакой, які адчуваецца ў апісаннях падзей, постацях сведкаў, іх словах і ўчынках. Але была і іншая ноч. У Евангеллі паводле Мацвея чытаем: “Езус жа зноў ускрыкнуў моцным голасам і аддаў духа” (Мц 27,50). Тады, у момант смерці Хрыста, “заслона ў святыні разарвалася надвое з верху аж да нізу, і зямля затрэслася, і скалы раскалоліся, і магілы адкрыліся” (Мц 27, 51-52а). Марыя, Божая Маці, была побач з Сынам у першыя і ў апошнія хвіліны зямнога жыцця. Якімі ж адрознымі яны былі...

Калі Езус аддаляецца

"Вось Маці Твая і браты Твае, і сёстры Твае на вуліцы шукаюць Цябе." Мк 3, 31–35

Найлепшыя разважанні над гэтым урыўкам Евангелля не даюць гатовага адказу, але заклікаюць знайсці яго самастойна, у малітве. Прачытаных каментарыяў – замала. Вяртаючыся да Божага Слова, зноў адчуваеш недаўменне: "Чаму ж не гаворыцца, калі Езус выйшаў да іх? Чаму так сказаў?"Спадзяюся, што сённяшнія мае думкі не будуць выглядаць, як упэўненыя адказы, але заахвоцяць да ўласных развагаў.

Каралеўскі занятак – ткаць

У сённяшнім чытанне з Першай кнігі Самуэля (1 Сам 24, 3–21) апавядаецца пра міласэрнасць Давіда над Саўлам у пячоры. Давід адрэзаў кавалак вопраткі, але не перарэзаў "нітку жыцця" свайго крыўдзіцеля. "І сказаў ён людзям сваім: Няхай міласцівы будзе да мяне Бог, каб я не ўчыніў гэтага гаспадару майму, памазаніку Пана, каб я не ўзняў рукі сваёй на яго, таму што ён памазанік Пана. І стрымаў Давід людзей сваіх словамі, і не дазволіў ім паўстаць на Саўла."

Шлях перад вачамі

Тады сказалі Яму фарысеі: Глядзі, чаму яны робяць у суботу тое, што не дазволена? Мк 2,24 

Я не гляджу, як глядзяць людзі, бо чалавек бачыць тое, што навідавоку, а Пан заглядае ў сэрца. 1 Сам 16 

Чалавек глянуў – і асудзіў. Бог паглядзеў – і ўбачыў сэрца. Заўсёды хтосьці збоку можа кіўнуць Пану на нас: "Глядзі!" Мы самі часам глядзім на сябе, як найгоршыя суддзі. Але на самай справе гэта не страшна, не так істотна, як тое, дзе нашае сэрца, і што ў ім зараз.  

Вось заінелы лес узыходзячае на марозе сонца фарбуе ў светла-ружовы колер. На бліжэйшых дрэвах гэтага амаль нябачна, а ўдалечыні - сапраўдная казка. Ясныя ўчасткі галінкак, асветленых сонечнымі промнямі, адцененыя глыбокімі шэрымі колерамі. Кольк імгненняў будзе доўжыцца гэткае хараство? Колькі такіх момантаў мы губляем, утаропіўшыся ў свае заняткі, у мітуслівыя думкі, у паводзіны іншых людзей? Прырода – нібы адкрытая кніга перад нашымі вачамі, і то мы спасцігаем усяго толькі невялікую частку. Сэрца ж чалавека заўсёды застанецца таямніцай. Ці сапраўды нам залежыць на тым, каб разгадваць яе нават у самых блізкіх людзях? Даўно не сакрэт, што ёсць адзін шлях. Ён адкрыты, вядомы, ды мала хто трывала крочыць па ім. Так, шлях любові.  

Бог запрашае бачыць у людзях не толькі тое, "што навідавоку", але – як Ён – заглядаць у сэрца. А гэта значыць, што трэба і любіць, як Ён. Мала таго, любіць не толькі Бога, не толькі іншага, але і сябе самога. Той, хто ціха скажа "ты думаеш, я не спрабаваў?...", ужо ведае шлях.  Той, хто глядзіць на Укрыжаванага, бачыць адкрытае Сэрца Бога.

Разважанні над Апостальскім лістом “Dies Domini” – Аб святкаванні нядзелі”

Ва ўрачыстасць Спаслання Духа Святога 31 мая 1998 года папа Ян Павел ІІ апублікаваў апостальскі ліст “Dies Domini” – Аб святкаванні нядзелі. Ва ўступнай частцы ён выказвае жаданне працягваць жывы дыялог з вернікамі, "каб разважаць разам з вамі пра сэнс нядзелі і падкрэсліць матывы яе святкавання як сапраўднага “дня Пана” ў зменлівых акалічнасцях нашага часу". Ва ўступным раздзеле папа спадзяецца, што гэты ліст:

• паспрыяе "больш глыбокаму разуменню нядзелі, каб нават у складаных абставінах перажываць яе ў поўнай паслухмянасці Святому Духу";
• дапаможа"нанова адкрыць глыбокія дактрынальныя абгрунтаванні якія з’яўляюцца падставай касцёльнага наказу, каб усе вернікі разумелі, наколькі вялікай каштоўнасцю ёсць нядзеля ў хрысціянскім жыцці";
• растлумачыць "шматлікія аспекты гэтага дня", так што "абавязак святкавання нядзелі, асабліва ўдзел у Эўхарыстыі і адпачынак у духу хрысціянскай радасці і братэрства", стане больш зразумелым.

Размова

Езус дакранаецца да пракажонага, г.зн. да таго, каго ўжо амаль што не лічылі за чалавека, не датыкаліся, не гаварылі, і адносіліся так, нібы яго няма, нібы ў ім не засталося нічога чалавечага. Ён адчуваў, што ім бы хацелася, каб ён проста знік. А ўсё ж ён адчуваў сябе чалавекам, жыў надзеяй, паверыў у магчымасць аздараўлення, але не крычаў аб гэтым: "Змілуйся! Вылячы!" Ён прыйшоў, але зрабіў "крок назад", упаў на калені, панізіўся, даўшы месца Богу: "Калі хочаш...", калі таксама лічыш мяне чалавекам, калі лічыш, што я магу вярнуцца да людзей, зноў стаць сабой, жыць, радавацца, адчуць спагаду і прыняцце – вось я, перад Табой, завінуты ў рыззё, якое хавае мае язвы, – Ты ўсё можаш, Ты ведаеш лепш, зрабі са мной тое, што хочаш Ты".  

Магчыма, яму здалося, што спыніўся час, але трэба выслухаць адказ. Езус дакранаецца да яго. "Я бачу цябе, Я чую, Я ведаю твой боль, мой сыне. Я бачу, адкуль ты прыйшоў, дзе блукаў, і твае першыя крокі, і дзіцячую ўсмешку, Я чую, на чый голас ты адгукаўся, што спяваў, чаго прагнуў, чаго баяўся. Я бачу, які ты ёсць, і якім можаш быць."  

Але што я прыдумляю? Усе ж ведаюць, што сказаў Езус. Гэта запісана ў Евангеллі паводле Марка: 

Прыйшоў да Езуса пракажоны і, упаўшы на калені, прасіў Яго: Калі хочаш, можаш мяне ачысціць. Езус, злітаваўшыся над ім, працягнуў руку, дакрануўся да яго і сказаў яму: Хачу, будзь ачышчаны. І адразу ж праказа сышла з яго, і ён стаў чысты.  Мк 1,40-42